Nhưng thôi, chúng ta đừng nên thái quá, vì chính đây mới là điều nan
giải: tôi đang ở đây và tôi biết rõ, tôi chấp nhận mọi nguyên cớ, với cái giá
để tôi có thể sống. Đúng, cứ như tôi nhìn quanh cái quảng trường nhỏ vào
lúc hoàng hôn này, con phố bị bão táp dập vùi nhưng vẫn tràn đầy cả ngàn
hứa hẹn này, là tôi cảm thấy trong tôi đang lớn dần lên, đang hội tụ sự sẵn
sàng: tôi sẽ tiếp tục cuộc đời không thể tiếp tục của mình. Mẹ đang đợi tôi
về, và chắc hẳn bà sẽ rất mừng khi tôi về, người mẹ đáng thương của tôi. Tôi
nhớ, dự định ngày xưa của mẹ là tôi phải trở thành kỹ sư, bác sĩ hay một cái
gì tương tự thế. Chắc hẳn rồi mọi việc sẽ như vậy, đúng như bà muốn; không
điều gì không có thể mà ta không trải qua một cách tự nhiên, và trên con
đường tôi đi, tôi đã biết, hạnh phúc sẽ rình rập tôi, như một thứ cạm bẫy
không thể tránh khỏi nào đó. Vì ngay cả ở bên đó, bên cạnh những ống khói
lò thiêu, giữa những đau đớn vẫn có một thứ gì đó giống như hạnh phúc. Ai
cũng chỉ hỏi về những khổ ải, về “những nỗi kinh hoàng”: trong khi ấn
tượng này có lẽ lưu lại đáng nhớ nhất. Đúng, phải nói về điều này, gần nhất
tôi sẽ nói cho họ nghe về hạnh phúc của các trại tập trung, nếu sau này họ
hỏi.
Nếu như họ hỏi. Và chỉ nếu chính tôi cũng không quên điều đó.
(HẾT)
