KHÔNG SỐ PHẬN - Trang 187

lòng với quan niệm tất cả chỉ là sai lầm, rủi ro, một thứ ngớ ngẩn, hãy coi
như việc chưa hề xảy ra, có lẽ là thế. Tôi thấy, tôi thấy rõ họ không thật hiểu,
những lời tôi nói không làm họ thích thú lắm, thậm chí điều này điều kia còn
làm họ khó chịu. Tôi thấy bác Steiner thỉnh thoảng nói xen vào, có lúc bác
đã gần như nhảy dựng lên, tôi thấy ông già kia phải kìm giữ bác lại, và nghe
thấy ông bảo bác ta: “Mặc nó, ông không thấy nó chỉ muốn nói ra thôi sao?
Cứ để nó nói, kệ nó!” và tôi cũng cứ nói, dù có thể là vô ích, và thậm chí hơi
thiếu mạch lạc. Nhưng dù thế tôi cũng đã làm cho họ hiểu rằng không bao
giờ chúng ta có thể bắt đầu cuộc sống mới, bao giờ ta cũng chỉ tiếp tục cuộc
sống cũ. Tôi đã bước, chứ không phải ai khác, và tôi tuyên bố, trong số phận
định sẵn của mình tôi luôn luôn trung thực. Dấu vết duy nhất, tôi có thể nói
là sai sót, sự ngẫu nhiên duy nhất, mà người ta có thể trách cứ, đó là lúc này
chúng ta đang trò chuyện với nhau ở đây, nhưng việc này không phải tại tôi.
Người ta muốn tất cả danh dự này và tất cả các bước đi của tôi đều mất hết ý
nghĩa ư? Vì sao có sự tráo trở này, vì sao có sự cản trở này, vì sao người ta
không muốn nhận ra: nếu có số phận, thì không thể có tự do; nhưng nếu –
tôi tiếp tục mỗi lúc một bất ngờ hơn, mỗi lúc một hăng say hơn, nhưng nếu
có tự do, thì không có số phận, nghĩa là – tôi dừng lại, nhưng chỉ đủ thời
gian để lấy hơi – nghĩa là khi đó chính chúng ta là số phận, tôi chợt nhận ra,
nhưng trong giây phút đó điều này rõ ràng tới mức cho tới lúc đó chưa bao
giờ rõ ràng như thế. Tôi hơi lấy làm tiếc mình đang đứng đối diện với họ,
chứ không phải với những đối thủ thông minh hơn, hay có thể nói là xứng
đáng hơn. Nhưng họ đang ở đây lúc này, họ hiện diện – trong giây phút này
ít nhất gần như tôi lờ mờ nhận thấy thế – ở mọi nơi, và dù thế nào họ đã có
mặt cả khi chúng tôi tiễn cha tôi. Họ cũng đã đi những bước đi của họ. Họ
cũng biết trước, họ cũng đã nhìn thấy trước tất cả, họ cũng đã tiễn biệt cha
tôi, như thể chúng tôi đã chôn ông rồi vậy, và khi đó họ đã chỉ cãi nhau về
việc tôi đi tàu điện ngoại vi hay tốt hơn là đi xe buýt tới Auschwitz…
Nhưng đến đây thì không chỉ bác Steiner, mà cả ông lão Fleischmann cũng
đứng bật dậy. Ngay cả lúc này ông cũng muốn giữ bác Steiner lại, nhưng
không giữ nổi. “Anh nói sao?” ông quát tôi với gương mặt đỏ lựng như trái
ớt, và nắm tay đấm lên ngực: “Hóa ra có lẽ chúng tôi là những người có tội