đi với họ có những nữ gia sư, những tùy nữ, những người chào hàng và
người hướng dẫn du lịch loại nhất, trang trọng và oai vệ như những bộ
trưởng.
Đấy là những người đàn ông phương phi và những người đàn bà dáng
bộ khinh khỉnh, những bà già kiêu kỳ và những ông già thanh nhã, người
tỏa ra mùi nước hoa đàn ông là lạ và mùi xì gà.
Đôi khi, trong chỗ tranh tối tranh sáng của một phòng triển lãm hội
họa mát mẻ, hay giữa những di tích nóng rẫy của một nhà hát cổ, bố con
Batsây ở ngay bên cạnh những người ấy, nhưng ngay ở đấy vẫn có bức
tường vô hình bao quanh các khách du lịch, loại trừ mọi khả năng đến gần
họ. Trước mặt họ, Pêchya cảm thấy ngượng ngập, tủi nhục, vì gia đình nó
nếu chưa phải là sự nghèo túng thì cũng “kém sung túc”.
Trong thâm tâm, nó xấu hồ về quần áo của bố, về đôi giày mũi cong
hếch của nó, về cái mũ rơm rẻ tiền, về cái cổ áo và đôi tay áo giả của nó mà
tối nào bố nó cũng dùng tẩy đánh cho sạch và gột nước xà phòng. Pêchya
tự khinh mình vì cảm giác xấu hổ ấy, nhưng nó không thể nào ghìm được
cảm giác ấy. Tủi nhục nhất là nó hiểu rõ ràng bố nó cũng hổ thẹn ngấm
ngầm. Trước mặt khách du lịch, bố nó cố giữ vẻ mặt thản nhiên, nhưng bộ
râu cằm rung rung, hai bàn tay tự dưng cứ gập lại, đẩy những tay măng-sét
vào ống tay áo, vì nó cứ thòi ra ngoài,
Nhưng nhục nhã nhất là những người Nga giàu có dường như hoàn
toàn không để ý đến bố con Batsây ở bên cạnh họ. Có điều họ không nói
tiếng Nga nữa và chuyển sang nói một thứ tiếng khác lúc nào không rõ,
tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Ý. Họ tiếp tục nói chuyện bằng tiếng nước
ngoài một cách tự nhiên như nói tiếng Nga.
Đứng trước những bức tranh của các họa sĩ vĩ đại, Vaxili Pêtrôvits cúi
đầu xuống và nước mắt rưng rưng còn họ xem xét những tác phẩm ấy qua
nắm tay khoanh thành ống nhòm và qua kính cầm tay, đổi chỗ đứng để xem
cho kỹ, trầm trồ, thán phục và nêu ra những nhận xét tinh tế.
