Thoạt đầu Pêchya nghĩ rằng chẳng bao giờ nó có thể học được việc
xới gốc cây. Cái xẻng nặng xoay đi trong tay nó và quá cùn, không thể cắm
sâu xuống đất mọc đầy hoa cúc và cỏ dại. Hai bàn tay Pêchya rát bỏng lên,
sưng phồng. Nhưng khi những nốt phồng ấy vỡ ra và trở thành những nốt
chai cứng, Pêchya đã bắt đầu hiểu được một đôi điều.
Thì ra cần phải cắm nghiêng lưỡi xẻng và không chỉ ấn xuống bằng
hai tay, mà chủ yếu là bằng chân ấn từ từ và nhịp nhàng. Khi ấy có thể nghe
tiếng rễ cây đứt phựt và lưỡi xẻng xuyên chéo xuống lần đất đen, ngập hết
lưỡi. Tiếp đó giây phút khoan khoái: đè toàn thân lên đầu cán xẻng và cảm
thấy cán xẻng hơi cong đi, rồi phải gắng sức nhưng vẫn thích thú, Pêchya
lật sang bên tầng đất nặng in vết xẻng và dính một con giun đất màu đỏ san
hô ngọ nguậy vừa bị xén đứt đôi.
Thoạt đầu khi làm vườn Pêchya đi xăng đan, nhưng để giữ gìn giày
dép, nó bắt đầu đi chân không đào đất, và sự tiếp xúc của bàn chân không
với chất thép âm ấm cũng có cái gì thích thú, làm xao xuyến tâm hồn.
Pêchya hiểu rằng đấy không phải là trò đùa, mà là lao động thực sự, số
phận gia đình nó phụ thuộc vào công việc ấy.
Cả gia đình làm lụng vã mồ hôi, đó là cuộc đấu tranh sinh tồn thực sự.
Họ ăn bữa trưa vào lúc nửa buổi, ở cái hiên lớn có lắp kính, nóng hầm hập
dưới ánh nắng. Cả nhà ăn món “súp củ cải đỏ”, thịt bò nấu, bánh mỳ màu
xám, mua của kiều dân Đức ở Luxtdorf. Mọi người đều mệt đến nỗi chẳng
buồn chuyện trò gì nữa, nếu có chuyện trò thì phần lớn là bàn về thời tiết,
về mưa, về vụ thu hoạch.
Bây giờ, mặc dù sống ở nhà nghỉ vùng nông thôn, nhưng họ hoàn toàn
không giống những người đi nghỉ. Họ ngủ trên phản và trên những ghế gấp
kê trong các phòng lớn trống trải của nhà chủ, còn trong góc phòng thì lộn
xộn nào xẻng, nào cuốc xới, xô, thùng tưới và đủ thứ dụng cụ làm vườn
khác.
Rạng sáng, mọi người rửa mặt bên cái thùng chở nước và mặc dù biển
cách nhà không xa lắm – chỉ chừng một vecxta rưỡi, họ cũng ít khí đi tắm:
