Ghi chú ngoài lề. Thực thà mà nói, cái mặt nạ chẳng qua là một phương
tiện giúp cho anh bình phục. Em hãy tưởng tượng là em cho thuê một
buồng mà người ta chiếm cả ngôi nhà của em, - cái đó kể thì chẳng có liên
quan gì với lòng tự ái cả.
... Lúc đó anh bèn tạo ra một bộ dạng khiêu khích.
- Rốt lại thì mày cần gì kia chứ? Nếu tao muốn tao sẽ dứt bỏ mày ngay
bây giờ cho mà xem!
Nhưng chiếc mặt nạ lạnh lùng thản nhiên biện bác
- Anh ạ, tôi có là thứ người gì đâu. Cho tới nay tôi đã bỏ ra bao công sức
để trở thành một kẻ nào đó và bây giờ nhất thiết là tôi sẽ lợi dụng cơ hội
này, tôi muốn chối bỏ cái số phận thảm hại là lại phải trở thành một kẻ nào
đó. Thế anh thì sao? Nói cho thẳng thắn, phải chăng anh muốn làm cho tôi
thành một kẻ nào đó? Đúng, tôi cho là như thế, nhưng anh không làm nổi
đâu, vì vậy ta hãy để nguyên mọi cái như hiện nay. Đồng ý chứ? Hãy xem
đây! Không phải là ngày nghỉ mà chen chúc ghê chưa?... Có sự chen chúc
xô đẩy không phải vì người tụ tập đông, mà người tụ tập đông là vì có chen
chúc xô đẩy. Tôi không nói dối đâu. Những sinh viên để tóc như những tên
du côn, những bà vợ trinh thục son phấn như những nữ diễn viên nổi tiếng
đĩ thõa, những cô gái lem nhem mặc những bộ cánh thời trang như những
ma-cơ-nanh gầy nhom... Cho dù đó là những mơ ước thoáng qua, nhưng vì
muốn chẳng là ai cả, họ hòa nhập vào đám đông chen đẩy nhau. Hay có lẽ
anh định khẳng định rằng chỉ có chúng ta là khác chăng?
Anh chẳng biết trả lời sao. Mà cũng không thể có câu trả lời được kia.
Bởi vì mọi cái đều do mặt nạ khẳng định, mà những điều khẳng định của nó
thì nó nghĩ ra bằng cái đầu của anh. (Em cười chứ gì? Không chờ đợi điều
đó tức là mong muốn quá nhiều. Một sự bông đùa chua chát đến mức không
thể cười nổi. Anh sẽ hoàn toàn hài lòng nếu em thừa nhận rằng những lời
anh nói có ít ra là một tí chút lương tri, nhưng...)
