hành động hầu như chắc chắn, nhưng còn về khoản thông hơi thì anh vẫn
chưa biết làm thế nào. Nói chung, cái mùa làm đổ mồ hôi không báo trước
điều gì tốt lành. Gắn mặt nạ trong điều kiện đó thì khó. Anh cho rằng sẽ
xuất hiện cả một loạt những trở ngại có tính chất sinh lý. Nhưng anh còn
phải đi đường vòng ba tháng nữa rồi mới đến cái chỗ mà anh khởi đầu
những ghi chép này - tức là trước khi tìm được chỗ ẩn náu ở nhà S.
Thế thì tại sao anh vẫn cứ phải đi đường vòng như vậy? Thoạt nhìn thì
công việc tiến hành bình thường. Anh đã thành thạo đến mức có thể vẽ ra
trong óc, từng kiểu trong hai kiểu mặt, thậm chí nhìn thấy bộ mặt thuộc
kiểu này hoặc kiểu kia anh có thể phân tích nó trong trí tưởng tượng thành
những yếu tố cơ bản và bắt đầu đưa ra những sửa đổi. Thì vật liệu ở trong
tay anh, anh có thể chọn bất cứ bộ mặt nào anh thích kia mà. Nhưng không
thể chọn một trong hai cái nếu không có một tiêu chuẩn nhất định. Chắng
cần gì phải chọn lựa đỏ hoặc trắng nếu không biết đấy là nói về cái gì - màu
vé hay màu cờ. Ôi chao, đối với anh đấy là những tiêu chuẩn cứ lẩn biến đi
trong bóng tối! Chẳng lẽ có những câu đố mà ta không thể giải đáp được
bằng cách chỉ dí lại trong buồng ư? Bây giờ anh đã tìm được tiêu chuẩn, cố
nhiên hoàn toàn không theo nghĩa như trước kia. Nhưng quan niệm của anh
về đối tượng càng rõ thì anh càng cáu kỉnh. Kiểu hài hòa có cái duyên ưa
của kiểu hài hoa, kiểu không hài hòa cũng có cái duyên riêng của nó. Giải
quyết vấn đề theo quan điểm giá trị của kiểu này hay kiểu khác là không thể
được. Càng biết kỹ hơn thì anh cảm thấy hứng thú lớn lao, khó mà tách
bạch được đối với cả hai kiểu. Lâm vào tình trạng bế tắc, tuyệt vọng, đã
nhiều lần anh nghĩ: hay ta gieo xúc xắc chăng? Nhưng bởi vì bộ mặt chứa
đựng ít ra là một ý nghĩa siêu hình nào đó, nên anh không thể giải quyết vấn
đề một cách vô trách nhiệm như thế. Xuất phát từ kết quả của những công
trình nghiên cứu mà anh đã tiến hành từ trước đến nay, không thể không
thừa nhận, mặc dù rất đỗi đau xót, rằng diện mạo bên ngoài có liên quan tới
chừng mực nhất định với tâm lý và những đặc điểm cá nhân.
