Dòng sông cứ miên man xuôi, con thuyền ngược ngỡ tới chỗ kia
thì cộc núi, đến lúc ngoảnh lại, thấy những tháp chùa vàng trong
thành phố cũng đã nấp bóng vào núi mà không biết dòng sông xuôi
vào đâu. Thuyền ngược cũng như người và đường đi vào núi, mỗi
bước núi lại mở ra cho chân bước và con sông cứ lặng lờ vào giữa
những cánh rừng, những làng mạc liên tiếp.
Đã qua Pác Xường. Pác Xường! Pác Xường! Một cửa suối chảy
ra sông lớn, đôi dòng phân vân, quãng ngã ba sông nào chẳng vậy.
Nhưng qua đấy, đất lịch sử đời người, đời chiến sĩ, nhớ hôm trước
thăm tiểu đoàn 1 và tiểu đoàn 2. Những đơn vị anh hùng của quân
đội nhân dân Lào đã vào giải phóng đến Pác Xường. Cũng như đại
đội pháo binh nữ đã võ trang tuyên truyền vào Xiềng Ngần. Xiềng
Ngần, Pác Xường phía này, những cửa ngõ tiến vào Luông Pha-
bang. Tôi chỉ được nghe các chiến sĩ kể lại chuyện chiến đấu ngày
trước, thế mà trong tình cảnh qua Pác Xường bỗng dưng thấy như
chính mình đương trở lại chiến trường cũ, nơi đã từng bị giặc chiếm
đóng. Nơi ấy, quân đội cách mạng, các đồng chí Lào đã từng đổ
máu. Pác Xường, cửa sông chiến trường ngày trước đương bình yên
hôm nay. Trong cửa sông đã từng nhuộm máu chiến sĩ, tôi trông
thấy có chiếc thuyền độc mộc từ một bến nhỏ trổ ra xuôi về thành
phố, trong khoang chất đầy những trái bưởi, dưa hồng và những
đệp trầu không lá chín xanh già xếp bên cạnh.
Một bà cụ buông mớ tóc bạc, miệng móm mém nhai trầu, thong
thả tay chèo.
Lại một đoàn thuyền độc mộc khác lướt xuôi. Vẫn những chiếc
thuyền đưa người về Luông Pha-bang xem bơi chải và đi chợ ngày
hội. Tiếng trẻ con cười đùa, nghe lẫn lộn trong tiếng nước réo hai
mạn, không biết trẻ đùa trong thuyền hay trẻ đùa trên bến.
Chùa hang trên bờ Mê Kông trông sang cửa Pác U giữa vách đá
dựng đứng trên làn nước chảy xiết. Tiếng sóng uôm vang âm thầm
