Nhưng phân biệt ra chỗ nào đảo không người chỗ nào đảo Chàng,
đảo Nàng cũng thật dễ. Bởi màu xanh trên những hòn đảo ấy không
phải màu xanh hoang vu của những lùm cây còn sót lại mà đấy là
màu lúa nương xanh thậm và những vạt đồi sắn xanh rờn đều tăm
tắp. Và màu xanh vườn cây, cây xoài, cây tếch, những bụi trúc, bụi
chuối đã được trồng chen giữa những gốc sắn, những mái nhà lợp
tranh, lợp tôn vuông vắn. Những bến nước mới được xẻ ra, đất đỏ
ối. Từng đám khói bếp trên mái nhà lan xuống mặt nước, chưa trông
thấy người đã biết ở đây đầm ấm rồi.
Người đón chúng tôi tận đầu bến lên đảo Nàng là chị Kham
Tao. Kham Tao quê dưới Nam Lào. Kham Tao được về công tác đây
từ năm kia, lúc ấy mới có đợt người đầu tiên đến.
Chúng tôi lên xưởng đan tre mây. Chị em ngồi làm việc trong
một khu nhà rộng thoáng. Đầu hiên, đặt thùng nước và cốc uống.
Từng đám xúm xít đan mũ, lợp nón. Mọi việc vẫn làm bình thường.
Chúng tôi chỉ là người qua thăm tình cờ.
Đồi bên cạnh, tiếng máy khâu đều đều.
Khi chúng tôi rời bến, các cô đang ngồi giặt dưới mảng vẫy tay
theo đến tận lúc thuyền khuất sau vườn sắn bên đảo Chàng.
Bên này rộn ràng hẳn lên. Nếu công việc của nữ êm đềm trong
nhà thì những chàng trai đảo Chàng có mặt rải rác hầu khắp trên hồ.
Đánh cá, làm gỗ, đốt than, làm nương, làm nhà…
Qua trạm xá, đến xưởng rèn. Những cái bễ đỏ rực. Người ra vào
tới tấp. Xưởng rèn này làm lấy mọi dụng cụ cho đảo dùng, không
phải mua ở ngoài: dao, búa, cuốc, xẻng, chân chì lưới…
Đồng chí Si-chanh Si-ri-vông trong ban phụ trách đương ở lò
rèn ra đón khách.
