Lão đặc biệt thích chê bai bạn bè mình rằng họ còn thiếu lòng tin vững
chắc và đều rơi vào cái thuyết “phủ định” mất rồi.
- Đó đều là do lão Aleksasha làm các ông lung tung cả lên. Thật là cứ
như con gà trống gáy.
“Thuyết phủ định” làm lão bực tức và hình như còn làm lão sợ. Nhưng
khi hỏi đến nội dung của học thuyết đó, lão trả lời lơ mơ:
- Bọn theo học thuyết phủ định là bọn vô đạo cay cú nhất, chúng chỉ tin
vào lí trí thôi, chẳng tin trời đất gì cả! Như bọn Cossack ấy, ngoài Kinh
thánh chúng chẳng tôn trọng gì nữa. Mà Kinh thánh là của bọn Đức ngụ ở
Saratov, do Luther
viết ra chứ còn ai! Người ta đã nói về Luther như
sau: “Cái tên của hắn nghe tưởng tao nhã, nhưng thực ra Luther từ chữ lutui,
có nghĩa là hung dữ mà ra!” Tất cả đều tại bọn vô đạo phương Tây.
Lão giậm cái chân tàn tật, nói một cách lạnh nhạt, nghiêm trang:
- Đấy, chính ra phải đuổi cổ bọn tà đạo ấy, phải tiêu diệt và thiêu chết
bọn chúng nó, chứ không phải chúng ta! Gốc gác chúng ta là người Nga.
Đạo của chúng ta là đạo chính thống, đạo phương Đông, đạo gốc của người
Nga. Những trò kia đều là của phương Tây, đều toàn chuyện bịa đặt xuyên
tạc cả! Bọn Đức, bọn Pháp có mang lại cái gì tốt đẹp đâu? Đấy, chúng nó
hồi năm một ngàn tám trăm mười hai…
Trong lúc cao hứng, lão quên rằng trước mặt lão chỉ là một đứa trẻ: Lão
túm lấy thắt lưng tôi bằng bàn tay rắn chắc rồi lúc kéo lại gần, lúc đẩy ra xa.
Lão xúc động thao thao một cách nồng nhiệt, như trẻ hẳn lại.
- Trí khôn của con người mò mẫm trong những điều bịa đặt rắc rối.
Giống như con chó sói hung dữ lạc lõng nghe lời quỷ sứ mà hành hạ linh
hồn con người – linh hồn cao đẹp vốn được trời phú. Cái lũ tôi tớ của quỷ ấy
đã bịa đặt ra những gì? Bọn Bogumili
cũng giống như bọn phủ định,
chúng dạy người ta rằng quỷ Satan cũng là con trời, là anh cả của Chúa
Jesus, đấy, chúng nó tệ đến thế thì thôi! Chúng còn dụ người ta cãi lời người
trên, bỏ công ăn việc làm, bỏ vợ bỏ con. Con người không cần gì, không
phải theo tôn ti trật tự nào cả. Cứ để cho con người sống theo ý mình, quỷ
