KIẾN - Trang 274

pheromon hội thoại của kiến. Cái máy này là một khối phổ kế. Như tên gọi
của nó đã nói rõ, nó cho ra phổ của một khối lượng, nó phân tích bất kỳ vật
chất nào bằng cách liệt kê các nguyên tử tạo nên vật chất đó… Cháu đã đọc
những ghi chép của bác. Lúc đầu, bác ấy đặt những con kiến thí nghiệm của
mình dưới một cái chuông thủy tinh được nối với cái máy phổ kế bằng một
ống hút. Bác cho con kiến tiếp xúc với một mẩu táo, con này gặp một con
kiến khác và tất nhiên nói với nó: “Có táo ở đằng kia.” Thực ra, đó là giả
thuyết ban đầu. Bác ấy, hút các pheromon được tỏa ra, giải mã chúng và đi
đến một công thức hóa học… Ví dụ “Có táo ở phía Bắc” được nói:
“methyl-4 methylpyrrole-2 carboxylate”. Mỗi câu, số lượng rất nhỏ, từ 2
đến 3 picogramme (10-12 g)… Nhưng thế là đủ. Như thế người ta biết nói
“táo” và “phía Bắc”. Bác tiếp tục thí nghiệm này với rất nhiều đồ vật, thức
ăn hay tình huống. Như vậy bác có được một quyển từ điển tiếng Pháp-
Kiến thật sự. Sau khi mới chỉ hiểu được tên của chừng trăm loại quả,
khoảng ba mươi loại hoa, chục hướng, bác đã học được các pheromon báo
động, các pheromon biểu lộ vui thích, gợi ý, miêu tả; và thậm chí bác ấy đã
gặp những con hữu tính dạy bác diễn đạt như thế nào những “tình cảm trừu
tượng” của khúc râu thứ bảy… Thế nhưng, biết “nghe” chúng chưa đủ với
bác. Giờ bác muốn nói với chúng, thiết lập một cuộc nói chuyện thực sự.
- Phi thường! Giáo sư Daniel Rosenfeld không thể kìm lại, thì thầm.
- Bác đã bắt đầu chuyển mỗi công thức hóa học tương đương với một âm
thanh kiểu âm tiết. Ví dụ, Methyl-4 methylpyrrole-2 carboxylate sẽ được
nói là MT4MTP2CX, rồi Miticamitipidicixou. Và cuối cùng bác đã nhập
vào bộ nhớ của máy tính: Miticamitipi = táo; và: dicixou = ở phía Bắc. Máy
tính dịch theo hai chiều. Khi nó nhận “dicixou” nó dịch ra chính văn “ở
phía Bắc”. Và khi người ta gõ “ở phía Bắc”, nó chuyển câu này thành
“dicixou”, cái đó khởi động sự phát carboxylate bởi cái máy phát này…
- Một cái máy phát?
- Đúng, cái máy này đây.
Anh chỉ một kiểu giá sách gồm hàng nghìn những lọ thủy tinh nhỏ, mỗi cái
kết thúc bằng một ống, ống đó được nối đến một cái bơm điện.