78
Mọi thứ đều thay đổi… và Heraclitus là đúng: bạn
không thể bước vào trong cùng một dòng sông hai lần. Dòng
sông đang thay đổi, bạn cũng đang thay đổi. Tất cả đều là
chuyển động, tất cả đều là luồng chảy; mọi thứ đều vô
thường, tạm thời. Chỉ một khoảnh khắc này nó có đấy, và thế
rồi nó mất đi, và bạn sẽ chẳng bao giờ tìm thấy nó lần nữa.
Không có cách nào để tìm ra nó lần nữa. Một khi qua rồi, nó
qua vĩnh viễn.
Và chẳng cái gì thay đổi cả - điều đó nữa cũng đúng.
Chẳng cái gì đã từng thay đổi. Tất cả bao giờ cũng như cũ.
Parmeneides cũng phải; ông ấy nói chẳng có gì mới dưới mặt
trời. Làm sao có thể có được? Mặt trời già cỗi, mọi thứ cũng
vậy. Nếu bạn hỏi Parmeneides, ông ấy sẽ nói bạn có thể bước
vào bất kì dòng sông nào bạn muốn, nhưng bạn bao giờ cũng
sẽ bước vào cùng dòng sông. Dù nó là sông Hằng hay sông
Thames thì cũng chẳng khác biệt gì, nước vẫn là một, nó tất
cả đều là H
2
O. Và dù bạn bước vào dòng sông hôm nay hay
ngày mai hay sau một triệu năm, nó vẫn cùng là một dòng
sông.
Và làm sao bạn có thể khác được? Bạn đã là đứa trẻ,
bạn nhớ điều đó. Thế rồi bạn đã là thanh niên, bạn nhớ điều
đó nữa. Thế rồi bạn trở nên già cả; điều đó nữa bạn cũng nhớ.
Ai là người này, người cứ nhớ mãi thế? Phải có một phần tử
không đổi trong bạn - không thay đổi, thường hằng, tuyệt đối
thường hằng. Thời thơ ấu tới rồi đi; cũng vậy tuổi thanh xuân
tới và đi, tuổi già cũng vậy - nhưng một cái gì đó vẫn còn
như cũ, vĩnh hằng.
Bây giờ để tôi nói: Heraclitus và Parmeneides, cả hai
đều đúng; trong thực tế cả hai đều cùng đúng. Nếu Heraclitus
là đúng, đấy chỉ là một nửa chân lí; nếu Parmeneides là đúng,
