tương lai. Sức răn đe của luật mới không phụ thuộc vào việc trừng phạt
những người bất tuân trước đó.
Nhưng trên thực tế, việc truy tố có hiệu lực hồi tố phục vụ mục đích ngăn
chặn những hành vi có thể trở thành tội hình sự trong tương lai. Những
người đưa ra luật chống băng đĩa có lẽ rất vui khi doanh thu các hàng băng
đĩa giảm mạnh ngay cả trước khi bộ luật mới ra đời.
Tôi hỏi ý kiến của một người bạn của tôi là giáo sư luật rằng liệu ông có
giải thích được rõ nguyên lý triết học của việc không tán đồng những truy
tố có hiệu lực hồi tố nhưng lại cho phép tăng mức thuế hay không. Ông nói
với tôi rằng tôi đặt ra câu hỏi đó là vì tôi hiểu sai vấn đề: “Anh muốn phân
biệt hai vấn đề này dựa trên lý thuyết pháp luật – nhưng vấn đề là không hề
có lý thuyết pháp luật”. Ông bảo tôi đừng phí thời gian moi móc tính nhất
quán từ luật pháp.
Với thói quen của một luật sư, tôi bỏ ngoài tai những gì ông ấy nói. Tôi
cảm thấy rằng lược bỏ Hiến pháp là điều khôn ngoan đồng thời luật về thuế
cũng nên được nới lỏng. Nhưng tôi nghĩ chúng ta nên suy xét nghiêm túc
xem cảm nhận đó của tôi có hợp lý hay không. Bất cứ lời phản biện nào
cũng đều có thể có ảnh hưởng đến việc thi hành chính sách. Và nếu ta
không xem xét nghiêm túc vấn đề, hệ quả của việc thi hành chính sách còn
lớn hơn.
Thỉnh thoảng, tôi lại đọc được một bài tạp chí gợi ý rằng nên để chính
nạn nhân trừng phạt kẻ đã gây ra tội với mình. Tôi nghĩ một hệ thống như
thế sẽ thiên về hướng khoan hồng. Nạn nhân thường cảm thấy rằng dù làm
thế nào thì mất mát của họ cũng không thể lấy lại được và cũng không cảm
thấy thoải mái khi trừng phạt kẻ gây ra tội ác chỉ vì mục đích trả thù. Tất
nhiên, họ cũng có thể cảm thấy căm ghét kẻ gây án đến mức không chấp
nhận những hình phạt nhẹ nhàng chẳng hạn như bắt tội phạm lao động khổ
sai nhưng vẫn trả lương cho hắn ta.
Nếu điều này được chấp nhận, nó sẽ làm giảm tính răn đe và việc phạm
tội sẽ tăng lên. Tuy nhiên, vẫn có một giải pháp cho sự thiếu hoàn hảo của
