một bữa ăn lại thường mua nhiều sa lát hơn. Món sa lát có hai loại giá,
nhưng giá mỗi cây đậu xanh và miếng cà rốt trong các món đó là như nhau.
Vì thế ở đây không có sự phân biệt giá cả.
Cũng có một số ví dụ khác khó hơn một chút. Bác sĩ tính chi phí chữa
bệnh đối với bệnh nhân giàu có cao hơn bệnh nhân nghèo. Đây có phải là
sự phân biệt giá cả hay không? Câu trả lời là có. Nhưng có lẽ bệnh nhân
giàu có cũng thường đòi hỏi nhiều thời gian của bác sĩ hơn, đòi hỏi phục vụ
bất cứ thời điểm nào và thường kiện bác sĩ khi có sai sót xảy ra. Nếu vậy
thì rõ ràng bệnh nhân giàu có thật sự mua một mức dịch vụ hoàn toàn khác
so với bệnh nhân nghèo, và không có gì ngạc nhiên khi dịch vụ tốt hơn thì
sẽ có mức phí cao hơn.
Còn những phiếu giảm giá ở siêu thị thì sao? Trường hợp phân biệt giá
cả thường xảy ra là người thu thập phiếu khuyến mãi sẽ phá giá vì họ có
nhiều thời gian rảnh hơn để săn hàng giảm giá. Khi tôi viết một cuốn sách
dạy về lý thuyết kinh tế cho các trường đại học, tôi đã dẫn ra ví dụ này. Một
nhà nghiên cứu đã đề nghị tôi đưa ra một ví dụ hấp dẫn hơn: Vì người sưu
tầm phiếu giảm giá có nhiều thời gian rảnh, họ có khuynh hướng mua hàng
vào ban ngày, khi cửa hàng vắng khách và quầy tính tiền vắng người.
Người ít săn lùng hàng khuyến mãi thường mua hàng trên đường về nhà
sau giờ làm việc, khi có nhiều người xếp hàng và tất cả mọi người đều đang
căng thẳng, mệt mỏi, dễ nổi nóng. Do đó, cửa hàng sẽ phải tốn nhiều chi
phí để phục vụ những người đó hơn những người sưu tầm phiếu giảm giá.
Họ trả nhiều hơn không vì sự phân biệt giá cả mà là vì họ mua hàng tại
những thời điểm không thuận tiện cho cửa hàng.
Tôi hoan nghênh tinh thần của câu chuyện này, mặc dù tôi không tin là
nó đúng. Nếu cửa hàng tạp hóa thật sự muốn tính thêm chi phí cho những
ai mua hàng trong khoảng thời gian 5-7 giờ chiều, tôi cảm thấy họ chỉ cần
thêm phí phụ trội cho mọi mặt hàng mua ở thời điểm đó. Mặt khác, tôi
cũng cảm thấy không thoải mái với sự phân biệt giá cả vì nó ẩn chứa một
cấp độ độc quyền mà tôi vẫn chưa tìm ra chứng cớ để chứng minh.
