của mình lên bao nhiêu. Nếu câu trả lời là 100 đô-la, tôi thắc mắc tỷ lệ lãi
suất sẽ phải tăng bao nhiêu để thuyết phục tôi cắt giảm tiêu dùng đi 100 đô-
la.
Giờ đây, dĩ nhiên câu trả lời cho tất cả các câu hỏi đó mang tính suy đoán
cao, và sự xác đáng của chúng tùy thuộc vào tính cách của tôi. Suy đoán
của tôi chắc chắn là không chính xác. Nhưng việc đón nhận một câu hỏi
dường như liên quan tới những lực lượng vừa bí ẩn vừa vô hình (“công
nghệ ảnh hưởng tới tỷ lệ lãi suất như thế nào?”) và chuyển nó thành một
câu hỏi về hành vi của những người như tôi là một việc rất tao nhã.
Tất nhiên, có những nhà kinh tế học không hài lòng với cách đánh giá đó
và muốn tiến xa hơn, bằng cách đưa ra những thống kê kỹ càng về cách
người ta phản ứng trước những phát triển tương tự trong quá khứ, và tìm ra
những kỹ năng để biến những nhận định về quá khứ thành dự đoán cho
tương lai. Các nhà kinh tế học đó chắc chắn sẽ có những dự đoán chính xác
hơn đáng kể so với những gì tôi có thể đưa ra khi đang ngồi trên chiếc ghế
bành của mình, cố gắng tưởng tượng mình sẽ phản ứng như thế nào trong
những trường hợp đó.
Một lần, một giáo sư tài chính nổi tiếng giảng cho một nhóm các nhà đầu
tư thành công về hành vi của thị trường. Bài phát biểu của ông tô đưa ra
một tầm nhìn uyên thâm về cách thế giới vận hành nhưng lại gần như
không đưa ra được các lời khuyên đầu tư thực tế. Khán giả, những người
đến nghe vì mục đích tạo ra nhiều của cải hơn chứ không phải vì đón nhận
tri thức bắt đầu rì rầm. Khi vị giáo sư cho phép mọi người đặt câu hỏi, câu
hỏi đầu tiên được đưa ra mang tính tiêu cực thái quá: “Nếu ông giỏi đến
vậy, tại sao ông không giàu?” Vị giáo sư (người thực ra giàu nhất trong cả
căn phòng, nhưng đó lại là chuyện khác), trả lời: “Nếu ông giàu đến vậy, tại
sao ông không giỏi?”
Các nhà kinh tế học nghiên cứu tỷ lệ lãi suất vì tỷ lệ lãi suất là hiện
tượng xã hội rộng rãi và họ khát khao tìm hiểu tất cả mọi thứ về xã hội loài
người. Tôi hy vọng một phần nào đó cuốn sách này của tôi đã truyền đạt
một cái gì đó là khiến độc giả cảm nhận được niềm vui tuyệt đối của sự
