Chiến lược có vai trò rất quan trọng. Nhưng không may là các cố vấn tài
chính không phải lúc nào cũng phân biệt được chiến lược với sự mê tín.
Chẳng hạn như họ tham gia vào một lễ nghi kỳ quái gọi là trung bình hóa
chi phí, mà sẽ có ý nghĩa đối với cháu chắt của bạn giống như những màn
ma thuật của phù thủy Salem đối với bạn vậy.
“Ý tưởng” trung bình hóa chi phí là mua một tài sản với một lượng vốn
cố định trong những khoảng thời gian đều đặn – chẳng hạn, dành 1.000 đô-
la để mua cổ phiếu của General Motors hàng tháng trong vòng một năm.
Theo đó, có ý kiến tranh luận rằng, bạn mua ít hơn khi giá tăng cao (chỉ 50
cổ phiếu khi giá là 20 đô-la), và nhiều hơn khi giá hạ xuống (100 cổ phiếu
khi giá giảm xuống còn 10 đô-la).
“Mua nhiều hơn khi giá thấp” nghe có vẻ hấp dẫn một cách đáng ngờ,
nhưng điều đó cũng gợi ý rằng chúng ta nên dừng lại để xem xét câu hỏi
“Thấp so với cái gì?” Một mức giá hấp dẫn không phải khi nó thấp so với
trước đó, mà khi nó thấp so với tương lai được kỳ vọng. Không may là,
bước đi ngẫu nhiên không bao giờ thấp đột biến khi so sánh với tương lai
được kỳ vọng. Mức giá có khả năng hạ xuống còn 1 đô-la khi nó khởi đầu
với giá 10 đô-la cũng giống như khi nó khởi đầu với giá 100 đô-la. Liệu
một người chơi rulet khôn ngoan có bao giờ tin rằng anh ta có thể cải thiện
vận may của mình bằng cách đặt cược nhiều hơn khi số tiền dư chỉ còn
chút ít hay không?
Giá cổ phiếu hiện hành thấp dự báo giá cổ phiếu tương lai sẽ thấp. Nếu
giá cả ngày hôm nay thấp, thì đó là một lý do tuyệt vời để mua nhiều hơn
(vì rẻ) và cũng là lý do tuyệt vời để mua ít hơn (vì có thể nó sẽ duy trì ở
mức thấp). Hai lý do này triệt tiêu lẫn nhau và do đó, khiến việc “mua
nhiều hơn khi giá thấp” không hấp dẫn hơn là mấy so với việc “mua nhiều
hơn khi giá cao”.
Trung bình hóa chi phí là một chiến lược tồi để vô hiệu hóa bước đi ngẫu
nhiên. Hãy tưởng tượng bạn bước vào một sòng bạc nơi 10 vòng quay rulet
giống hệt nhau có thể được quay đồng thời với nhau. Bạn có 55 nghìn đô-la
để đặt cược. Bạn có thể, nếu bạn chọn, đặt cược 1.000 đô-la cho vòng quay
