Để đưa ra một ví dụ cụ thể, hãy tưởng tượng các nhà khoa học luôn
thành công khi đưa ra dự đoán mới lạ một cách thành công kiếm được đều
đặn 100 nghìn đô-la mỗi năm, những người đưa ra dự đoán mới lạ nhưng
không thành công kiếm được 20 nghìn đô-la, và những người không bao
giờ đưa ra dự đoán mới lạ kiếm được 50 nghìn đô-la. Người đưa ra dự đoán
mới lạ treo thu nhập “nghìn cân” của mình lên “sợi tóc”. Bởi vì ông sẵn
sàng đánh cược cho tài năng của chính mình, nên cũng sẽ là có lý nếu
những người khác cũng đánh cược theo bằng cách tin vào học thuyết của
ông. Cũng như thế, nhà khoa học chọn việc bỏ túi 50 nghìn đô-la và bỏ
chạy khiến chúng ta phải đặt ra câu hỏi rằng liệu chúng ta có bị yêu cầu đặt
niềm tin vào ông ta nhiều hơn những gì ông ta tin vào chính mình hay
không.
Những kết luận mà chúng ta có thể rút ra dựa vào những động cơ đặc
biệt Jones và Smith trả lời là gì. Bây giờ, chúng ta đã thực sự đứng trên
miền đất của nhà kinh tế học. Chúng ta cần một học thuyết có thể dự đoán
cấu trúc tưởng thưởng đối với các nhóm nhà khoa học khác nhau, phản ứng
của cá nhân các nhà khoa học đối với cấu trúc tưởng thưởng, và những suy
luận một nhà quan sát có thể rút ra từ những phản ứng này.
Một học thuyết cực kì thỏa mãn sẽ xét tới sự cạnh tranh giữa các nhà
khoa học, giữa các viện nghiên cứu, và giữa người bảo trợ và người hưởng
lợi của khoa học. Mâu thuẫn về lợi ích đó tạo điều kiện cho sự ra đời của
cấu trúc lương cung cấp các hình thức tưởng thưởng phong phú cho các
chiến lược nghiên cứu khác nhau và các mức độ thành công khác nhau.
Không may thay, việc hiểu rõ hệ quả của một học thuyết như thế có vẻ là
nhiệm vụ nặng nề.
Vì vậy chúng ta lùi về giải quyết một vấn đề dễ hơn. Hãy tưởng tượng
một ông trùm khoa học quốc gia, được giao nhiệm vụ thiết kế một hệ thống
thúc đẩy các nhà khoa học hành xử có hiệu quả. Chúng ta có thể hi vọng
rằng hệ thống mà ông này tung ra không khác quá nhiều so với hệ thống
thực ra sẽ nảy sinh từ cạnh tranh. Sau cùng, chúng ta biết rất nhiều các ví
dụ khác trong kinh tế học nơi các thế lực cạnh tranh cho ra đời những tác
