“quyền được sống” hay “quyền được lựa chọn” – đều là những điều vượt
quá cái ngưỡng của chủ nghĩa hệ quả.
Kinh tế học không hề phản bác triết lý về quyền lợi. Nhưng các hệ quả
cũng có ảnh hưởng và việc cân nhắc chúng theo một cách có hệ thống là
điều nên làm. Vì những hệ quả chúng ta quan tâm liên quan tới hạnh phúc
của nhân loại, nên sẽ là tiện lợi để tin rằng hạnh phúc là thứ đong đếm
được, ít nhất là về mặt nguyên tắc. Chẳng hạn như, chúng ta biết điều đó là
gì khi mà Jack hạnh phúc hơn Jill. Rất nhiều nhà kinh tế học nhạo báng
những so sánh như thế. Họ tranh luận rằng hạnh phúc của Jack và Jill là
những thứ hoàn toàn khác nhau và không thể dùng chúng để so sánh với
nhau. Nhưng vì lợi ích của việc tiếp tục cuộc thảo luận này, hãy tạm gác sự
hoài nghi ấy sang một bên.
Nếu hạnh phúc là thứ cân đong đo đếm được thì sẽ rất dễ để liệt kê một
danh sách các triết lý mang tính hệ quả (hay trong thuật ngữ kinh tế, gọi là
các tiêu chuẩn mang tính quy phạm). Một là, đi tìm điều tốt đẹp nhất cho
người bất hạnh nhất. Nếu có thể đặt hạnh phúc ngang hàng với thu nhập,
điều này có nghĩa là một thế giới toàn những người trung lưu sẽ tốt đẹp hơn
một thế giới gồm một số người giàu và một số người nghèo. Nhưng nó
cũng có nghĩa là người ta chấp nhận sự bất công, chỉ cần nó đem lại lợi ích
cả cho những người ở dưới đáy xã hội. Một xã hội với các mức thu nhập
khác nhau là nơi mà ngay cả những người nghèo nhất cũng có đủ cơm ăn
được ưa chuộng hơn một xã hội mà tất cả chúng ta đều đói như nhau.
Một tiêu chuẩn quy phạm khác là, tối đa hóa tổng hạnh phúc của loài
người. Bây giờ hành trang triết lý của chúng ta nặng hơn một chút, vì
chúng ta được yêu cầu không chỉ so sánh hạnh phúc của Jack và Jill, mà
còn phân cho mỗi loại một con số. Một hệ thống phân cho Jack 4 đơn vị
hạnh phúc và Jill 10 đơn vị (để tổng số là 14) tốt hơn một hệ thống phân
cho Jack 6 và Jill 7 (để tổng số là 13).
Một khi bạn đã chấp nhận khả năng định lượng bằng con số, việc tăng tối
đa tổng số sẽ chẳng còn gì đặc biệt nữa. Một tiêu chuẩn quy phạm khác là
tối đa hóa tích số của hạnh phúc của con người. Điều này sẽ xoay ngược
