Nguồn gốc sâu xa của tính không hiệu quả này là gì? Một vài người cho
rằng đó là kết quả của chủ nghĩa tư bản thị trường lũng đoạn và sự đeo đuổi
lợi nhuận mù quáng. Thực ra, đó là hậu quả của sự thiếu hụt tư bản thị
trường: Không có một thị trường nào dành cho không khí cả.
Giả sử một ai đó sở hữu bầu không khí xung quanh nhà máy và có thể
tính giá sử dụng không khí. Nhà máy sẽ phải trả tiền cho quyền được gây ô
nhiễm, trong khi các cư dân lại phải trả tiền cho quyền được hít thở bầu
không khí trong lành. Điều này gây cản trở đến việc nhà máy tiếp tục gây ô
nhiễm. Thậm chí nếu không khí thuộc quyền sở hữu của chủ nhà máy thì sự
cản trở này vẫn còn đó, bởi vì khi gây ô nhiễm, ông ta bỏ lỡ cơ hội bán
không khí sạch cho người dân! Dù cho ai là người sở hữu không khí đi
chăng nữa – chủ nhà máy, một vài người dân xung quanh, hay một “chủ
của không khí” vắng mặt – thì nhà máy vẫn có khả năng ngừng gây ô
nhiễm. Trên thực tế, không khó để chỉ ra rằng nhà máy sẽ tiếp tục gây ô
nhiễm khi, và chỉ khi, đó là kết cục có hiệu quả.
Không điều nào trong số những điều kể trên có ý định ám chỉ rằng việc
tổ chức và duy trì một thị trường không khí là việc dễ dàng, hay đó là cách
thực tế để xử lý vấn đề ô nhiễm. Điều được minh họa ở đây là: Sự không
hiệu quả nảy sinh từ những thị trường không tồn tại. Bất cứ nơi nào có sự
không hiệu quả thì có thể đoán chắc rằng một thị trường không tồn tại đang
lẩn khuất (hay, chính xác hơn, thất bại trong việc lẩn khuất) đâu đây.
Tỷ lệ săn voi châu Phi lấy ngà đang ở mức quá cao, và những con vật vĩ
đại này có thể rơi vào nguy cơ tuyệt chủng. Trong khi một giải pháp đơn
giản có lẽ không đủ để giải quyết vấn đề này, nó có một nguyên nhân đơn
giản: Không ai sở hữu loài voi. Một chủ sở hữu – hay bất cứ chủ sở hữu
nào – cũng sẽ muốn đảm bảo rằng có đủ voi tồn tại để anh ta duy trì kinh
doanh. Nhu cầu thịt bò lớn hơn rất nhiều so với nhu cầu ngà voi, nhưng gia
súc không bị nạn tuyệt chủng đe dọa. Lời giải cho sự khác biệt là gia súc
được người ta sở hữu.
Tương tự như vậy, các công ty giấy có thừa động cơ để trồng lại những
khu rừng họ sở hữu, và những khu rừng này không phải đối mặt với nguy
