Để có số liệu tương đối đầy đủ về quy mô nợ và tỉ lệ đòn bẩy tài chính cấp
chính quyền của Trung Quốc, chúng tôi thu thập số liệu từ MOF, PBoC và Viện
Khoa học Xã hội Trung Quốc, nhận thấy, các khoản nợ đến cuối 2012 bao gồm:
(i) nợ thông qua các sàn huy động vốn: 18.000 tỉ RMB; (ii) trái phiếu chính phủ:
7.800 tỉ RMB; (iii) trái phiếu do chính phủ thay địa phương phát hành: 650 tỉ
RMB; (iv) vay nợ nước ngoài mà các Bộ, Ủy ban của Quốc vụ viện thực hiện
(tính theo tỉ giá 2012): 231,1 tỉ RMB
; (v) nợ của Bộ đường sắt vay để phát
triển mạng lưới đường sắt: 2.660 tỉ RMB; (vi) các khoản nợ nhằm xử lí/bóc tách
tài sản xấu của ngân hàng kể từ khủng hoảng 1997: 4.200 tỉ RMB. Quy mô 6
khoản nợ này lên tới 33.500 tỉ RMB – tỉ lệ đòn bẩy tài chính 64,5%, vượt qua
ngưỡng cảnh báo 60% của chính phủ. Tuy nhiên, số liệu này chưa bao gồm các
khoản vay của SOE do chính quyền bảo lãnh vì gặp khó khăn trong việc tiếp cận
số liệu.
Đồng thời, nếu quan sát tốc độ tăng trưởng cung tiền tệ M2 với tốc độ tăng
trưởng GDP của Trung Quốc cũng có thể nhận thấy sự gia tăng của tỉ lệ đòn bẩy
một cách khá rõ nét. Trong giai đoạn 2000 - 2011, tỉ lệ tăng trưởng GDP thực tế
của Trung Quốc là 10,6%/năm, trong khi cung M2 tăng trưởng bình quân 18 -
20%/năm. Nửa đầu năm 2013, mặc dù GDP thực tế chỉ tăng trưởng 7,6%, GDP
danh nghĩa tăng 8,8% nhưng cung tiền M2 vẫn tăng trưởng ở mức 14%. Điều đó
cho thấy mục tiêu “giải đòn bẩy tài chính” mà chính phủ của thủ tướng Lý Khắc
Cường nêu ra vẫn là một chặng đường tương đối dài và gian nan. Trong bối cảnh
thâm hụt tài chính được khống chế ở mức dưới 3% nhưng đang có dấu hiệu gia
tăng gần đây, việc phải trả nợ có thể ảnh hưởng lớn đến nỗ lực điều chỉnh kết cấu
phân phối thu nhập mà chính phủ Trung Quốc đề ra
Nếu căn cứ vào tỉ lệ nợ công trong GDP thì số liệu của Trung Quốc hoàn toàn
chưa đáng lo ngại và chưa bị coi là ở mức độ “rủi ro” (Hình 5.10).
Hình 5.10: Phần trăm nợ công trong GDP 2000 - 2011
