việc xây dựng chế độ bảo hiểm dưỡng lão đối với cư dân nông thôn. Ngày
1/12/2009, Trung Quốc chính thức phê chuẩn việc đẩy nhanh “xây dựng chế độ
bảo hiểm dưỡng lão nông thôn kiểu mới” và đi vào thực hiện từ cuối năm. Cuối
năm 2010, độ bao phủ của chế độ bảo hiểm này là 23% và dự kiến sẽ đạt đến
100% vào cuối năm 2012
. Việc xây dựng chế độ bảo hiểm xã hội dành cho
người già tại nông thôn Trung Quốc đã trải qua 3 giai đoạn.
Giai đoạn khởi động và nhân rộng 1986 - 1998. Những nội dung đầu tiên về
xây dựng chế độ bảo hiểm dưỡng lão được đưa ra trong quy hoạch phát triển
kinh tế thời kì Kế hoạch 5 năm lần thứ VII, trong đó nêu rõ “cần cố gắng nghiên
cứu làm thế nào để xây dựng chế độ bảo hiểm dưỡng lão, dựa vào phát triển kinh
tế nhằm đưa ra những thí điểm về bảo hiểm dưỡng lão”. Năm 1991, Quốc vụ
viện ban hành văn kiện số 33 mang tên “Quyết định về việc xây dựng chế độ bảo
hiểm dưỡng lão thống nhất cơ bản cho công nhân viên chức doanh nghiệp”, thí
điểm tại 5 huyện của tỉnh Sơn Đông. Năm 1992, Bộ Dân chính ban hành văn bản
quan trọng về bảo hiểm dưỡng lão “(Thí điểm) Phương án cơ bản của chế độ bảo
hiểm dưỡng lão ở cấp huyện”. Đến năm 1995, trên cơ sở phương án thí điểm
năm 1992, Trung Quốc ban hành văn bản mới với nội dung cụ thể hơn về bảo
hiểm dưỡng lão, bao gồm: loại hình thực hiện bảo hiểm dưỡng lão là cá nhân nộp
phí với mức phí 2-20 RMB/tháng, đơn vị tập thể cấp thôn, xã đóng góp hỗ trợ 2
RMB/người/tháng; đối tượng thụ hưởng là người từ 60 tuổi trở lên ở nông thôn;
quỹ dưỡng lão này chỉ được dùng tiền đóng góp của người dân để đầu tư vào các
loại hình tài sản an toàn như trái phiếu chính phủ hoặc gửi tiết kiệm tại ngân
hàng. Trong quá trình thực hiện tại 2.123 huyện của 31 tỉnh, khu tự trị, đến cuối
năm 1998, độ bao phủ của loại hình này đã là 75%, trong những đợt cao điểm, có
khoảng 80,25 triệu người đóng bảo hiểm và hơn 600.000 người lĩnh bảo hiểm
(Thái Phưởng và cộng sự, 2009).
Giai đoạn thu hẹp và đình trệ 1999 - 2002. Mặc dù việc thí điểm xây dựng
chế độ bảo hiểm dưỡng lão đã đạt được những hiệu quả tích cực vào cuối thập
niên 1990, nhưng chính sách của chính phủ Trung Quốc ngay sau đó đã có nhiều
thay đổi. Năm 1999, Quốc vụ viện Trung Quốc cho rằng hiện tại nông thôn
Trung Quốc chưa hội tụ đủ điều kiện để xây dựng chế độ bảo hiểm này, và chỉ
đạo cho các huyện cần (i) ngừng việc nhân rộng mô hình bảo hiểm dưỡng lão;
(ii) chỉnh đốn các hoạt động đang thực hiện; (iii) những địa phương có điều kiện
