dân thành phố – cho dù hộ khẩu của nhóm người này trên thực tế vẫn là hộ khẩu
nông thôn hoặc hộ khẩu phi nông nghiệp. Đến đợt Tổng điều tra dân số lần 5,
khái niệm nhân khẩu thường trú tại thành thị đã được điều chỉnh thời gian cư trú
xuống còn 6 tháng, điều này đã làm gia tăng tỉ lệ đô thị hóa của Trung Quốc theo
một cách tương đối cơ học. Cùng với cách điều chỉnh này, tỉ trọng cư dân thành
thị trong tổng cư dân Trung Quốc đã thay đổi nhanh chóng. Năm 1978, tỉ trọng
cư dân thành thị là 17,9%, năm 1985 là 23,7%, năm 1990 là 26,4%, năm 2000 là
36,2%, năm 2007 là 44,9% và năm 2010 chính thức đạt ngưỡng 50% (Thái
Phưởng, 2008). Sự thay đổi này phản ánh tốc độ gia tăng tỉ lệ đô thị hóa Trung
Quốc nhưng chưa phải là thay đổi bản chất. Chẳng hạn, số liệu Tổng điều tra dân
số lần 5 của Trung Quốc giai đoạn 2000 - 2005 cho thấy trong nhóm được gọi là
“cư dân thành thị” tỉ trọng của nhóm cư dân có hộ khẩu nông nghiệp đã tăng từ
40,3% lên 46,8%.
Nghiên cứu đối với số liệu cấp tỉnh của Trung Quốc cho thấy, cải cách chế độ
hộ khẩu có lợi cho tăng trưởng kinh tế.
Như trên đã nêu, đóng góp của lao động cho tăng trưởng TFP của Trung Quốc
đã giảm dần, đóng góp của TFP cho tăng trưởng kinh tế Trung Quốc hiện nay
cũng không còn mạnh như trước, để cải thiện điều này, chính phủ Trung Quốc tin
rằng cải cách trong lĩnh vực dịch vụ là một lựa chọn khả thi và tất yếu. Tính toán
của IMF (2013) cho thấy không những lĩnh vực dịch vụ mà những thay đổi trong
việc tạo dựng nền kinh tế mang tính cạnh tranh bình đẳng hơn và việc xóa bỏ dần
chế độ hộ khẩu cũng góp phần cải thiện tăng trưởng TFP – điều có lợi cho tăng
trưởng kinh tế Trung Quốc trong dài hạn. Trong đó, cải cách chế độ hộ khẩu có
lợi cho việc tri thức được quảng bá rộng hơn và trình độ chuyên môn hóa được
nâng cao, do đó hỗ trợ tích cực cho quá trình đô thị hóa cũng như cải thiện TFP.
Bảng 8.1: Các loại hộ khẩu, đối tượng được chuyển hộ khẩu và quyền lợi
tương ứng
