Thế thì còn tạo phản cái gì cơ chứ, còn muốn làm nguyên liệu, làm gia vị
cho cái máy xay thịt người đến bao lâu nữa? Nhìn lại một quá trình và những
bước đi ban đầu, anh không thể không tự vấn, rồi trả lời, rằng tình thế đã như
vậy, khó lòng lạnh nhạt bàng quan. Nhưng anh đã hiểu, không thể làm con tốt
cho phong trào, không thể xả thân cho thống soái, mà phải vì sự sinh tồn của
cá nhân mình.
Thế thì không thể không chọn lựa một cách sống nhờ, sống gửi, làm thảo
dân, nước nổi bèo trôi, có hôm nay mà chẳng biết ngày mai, tùy thời tiết khí
hậu chính trị để biến đổi theo cùng, nói những gì người khác cần nghe, thấy
quyền lực là cúi đầu quy thuận. Anh lại tự hỏi, rồi lại tự trả lời, rằng cách sống
đó càng khó, so với tạo phản càng lao tâm khổ tứ, phải mọi lúc mọi nơi nắm
bắt tình hình nắng, mưa, giông bão. Mà tính khí và tâm tư ông trời thì làm sao
biết nổi, tiểu dân bách tính như cha anh là một ví dụ, lúc lâm chung vẫn uống
cả một lọ thuốc ngủ, khác hẳn với lối ra đi của người bác họ lão thành cách
mạng, còn anh sở dĩ tạo phản, cũng chẳng có mục đích gì rõ ràng, giống như
châu chấu đá xe, hoàn toàn xuất phát từ bản năng cứu mạng, mưu cầu sinh
sống.
Vậy thử hỏi anh là tên tạo phản bẩm sinh, vừa lọt lòng mẹ đã sẵn có loại
tư tưởng chống đối hay sao? Không, anh nói, anh sinh ra vốn dĩ ôn hòa như
người cha mình vậy. Có điều khi lớn lên, khí huyết mãnh liệt, đường cũ của
các bậc gia trưởng, tiền bối thì không thể bước tiếp mà lối ra mới mẻ cũng
chẳng rõ nơi đâu.
Hay đào tẩu, chạy trốn?
Biết chạy trốn đến chỗ nào, làm sao thoát khỏi quốc thổ bao la, to lớn thế
này, làm sao rời bỏ tòa lầu cơ quan, tuy là một tổ ong khổng lồ nhưng ngày
ngày cho anh cơm ăn, tháng tháng cho anh chút tiền lương tiêu vặt, xác nhận
anh là cư dân thành phố, có hộ khẩu thường trú, thụ hưởng chế độ tem phiếu:
hai mươi tám cân
lương thực, một cân dầu, nửa cân đường, một cân thịt và
hai mươi thước
vải mỗi năm. Sau đó còn căn cứ vào bậc lương để cấp tem
phiếu mua đồng hồ, xe đạp, len đan áo và các công nghệ phẩm thường dùng.
Còn nữa, thân phận công dân của anh cũng do tòa lầu tổ ong này định đoạt,
vậy thử hỏi anh sẽ bay tới đâu để nương mình, tìm một chỗ đậu an toàn? Khó
