- Đêm hôm thế này không ở nhà còn chạy lăng nhăng ngoài đường làm
gì, về ngay!
Cứ như vậy mấy ngày liền từ nửa đêm cho tới rạng sáng anh mới đốt đến
cuốn nhật kí cuối cùng. Anh nhớ rõ trong những tấm ảnh úa vàng chưa bị
thiêu cháy có hình cha anh cùng bạn hữu chụp chung ở Đoàn kịch kháng chiến
cứu nước thuộc Hội thanh niên Cơ đốc giáo, sau khi biểu diễn họ được quân
đội Quốc dân đảng cảm ơn và biếu tặng mỗi người một bộ quân phục. Cha anh
ăn vận trông như sĩ quan, trên mũ còn có huy hiệu của đảng này. Tấm ảnh đó
mà rơi vào tay cách mạng, hồng vệ binh thì nhất định có vấn đề, dẫu là cha mẹ
anh đều đã qua đời. Anh không biết trước đây cha anh có xử lí hình ảnh đó
hay chưa, cũng không tiện biên thư nhắc cha, nên bây giờ lo lắng như ngàn
cân treo sợi tóc.
Xếp giữa chồng bản thảo cho vào lò là một thiên tiểu thuyết, anh từng
nhờ nhà văn nổi tiếng nọ đọc duyệt, những mong ông giới thiệu xuất bản, hay
ít nhất là vài lời nhận xét khẳng định, ai ngờ cụ ta không động đậy, chẳng có
lấy một câu khích lệ đám hậu sinh, nhà văn già sa sầm mặt lại, giọng nói
nghiêm trang và có ý cảnh cáo anh rằng: “Văn tự ra khỏi tay là phải đắn đo
suy nghĩ, đừng tùy tiện nộp cho nhà xuất bản, anh không hiểu rủi ro của chữ
nghĩa hay sao?”
Anh chưa có thể hiểu ngay lời ông cụ, mãi tới tháng Sáu đầu mùa hè, khi
Văn cách vừa phát động, một buổi hoàng hôn, anh đến với lão tác gia để dò la
tin tức. Anh chưa lọt hết người qua khung cửa, nhà ván già đã vội khép kín,
nhìn anh và hỏi nhỏ: “Có ai trông thấy anh vào đây không?”, anh trả lời:
“Ngoài sân chung cư chẳng có một ai”. Lão tác gia thường dạy dỗ lớp nhà văn
trẻ, tuy không giống như cán bộ hễ mở miệng là nhà nước thế này, đảng thế
kia, nhưng ít nhiều cũng là một danh nhân có quá trình cách mạng, nên nói ra
rất là khí phách, có trước có sau, chứ không chút hàm hồ. Hôm ấy lão tự nhiên
nghẹn lại, khó khăn lắm mới thốt nên lời: “Tôi đã là phần tử đen, lần sau đừng
đến đây tìm tôi nữa. Anh còn trẻ, chớ chuốc lấy phiền hà, chắc anh chưa kinh
qua đấu tranh trong nội bộ Đảng”. Cụ già không cho anh nói hết lời thăm hỏi,
căng thẳng vô cùng, hé mở khe cửa, nói vọng ra: “Đợi xong đợt này, rồi hãy...
anh không biết chỉnh phong Diên An à?”
