46
ĐOẠN III
NGHI LÀ NHÂN DUYÊN
Ông A Nan bạch: "Chắc cái tính thấy ấy không phải là tự nhiên, thì nay
tôi phát minh đƣợc, nó do nhân duyên mà sinh; nhƣng tâm còn chƣa rõ,
xin hỏi Đức Nhƣ Lai, nghĩa lý thế nào cho hợp với tính nhân duyên".
ĐOẠN IV
CHỈ RA TÍNH THẤY KHÔNG PHẢI LÀ NHÂN DUYÊN
VÀ KẾT LUẬN TÍNH THẤY RỜI CÁC DANH TƢỚNG
Phật dạy: "Ông nói nhân duyên, tôi lại hỏi ông: Nay ông do nhân duyên
mà có thấy; tính thấy hiện trƣớc đó, vậy tính thấy, ấy lại là nhân cái sáng
mà có thấy, nhân cái tối mà có thấy, nhân hƣ không mà có thấy hay nhân
ngăn bịt mà có thấy? A Nan, nếu tính thấy nhân cái sáng mà có, thì lẽ ra
không thấy đƣợc tối, còn nhƣ nhân cái tối mà có, thì lẽ ra không đƣợc
sáng; nhƣ vậy cho đến nhân hƣ không, nhân ngăn bịt, thì cũng đồng nhƣ
nhân cái sáng và cái tối. Lại nữa, A Nan, cái thấy ấy lại là nƣơng cái
sáng mà có thấy, nƣơng cái tối mà có thấy, nƣơng hƣ không mà có thấy
hay là nƣơng ngăn bịt mà có thấy? A Nan, nếu nƣơng hƣ không mà có
thấy, thì lẽ ra không thấy đƣợc ngăn bịt; nếu nƣơng ngăn bịt mà có thấy,
thì lẽ ra không thấy đƣợc hƣ không; nhƣ vậy cho đến nƣơng cái sáng,
nƣơng cái tối cũng đồng nhƣ nƣơng hƣ không, nƣơng ngăn bịt. Nên biết
tính thấy nhƣ vậy, không phải nhân, không phải duyên, không phải tự
nhiên, cũng không phải không tự nhiên, không có nghĩa "không phải"
hay "không không phải", không có nghĩa "tức là" hay "không tức là", rời
hết tất cả các tƣớng, tức là tất cả sự vật; làm sao trong ấy, ông lại định
đem các danh tƣớng hí luận thế gian mà phân biệt cho đƣợc. Thế cũng
nhƣ lấy bàn tay, nắm bắt hƣ không, chỉ thêm nhọc sức, chứ làm sao hƣ
không lại để cho ông nắm bắt".
