Trung Bộ Kinh – Tập 2
549
nào chân lý được giác ngộ? Chúng con hỏi Tôn giả Gotama
về giác ngộ chân lý.
-- Ở đây, này Bharadvaja, Tỷ-kheo sống gần một làng
hay một thị trấn. Một gia chủ hay con trai một gia chủ đi đến
vị ấy và tìm hiểu vị ấy trong ba pháp, tức là tham pháp, sân
pháp, si pháp. Người này nghĩ rằng: "Không hiểu vị Tôn giả
ấy có tham ái hay không, do những tham ái này, tâm vị ấy bị
chi phối đến nỗi dầu không biết vẫn nói: "Tôi biết", dầu
không thấy vẫn nói: "Tôi thấy," hay xui khiến người khác có
những hành động khiến người ấy không được hạnh phúc,
phải đau khổ lâu dài". Trong khi xem xét vị ấy, người này
biết như sau: "Vị Tôn giả ấy không có những tham pháp, do
những tham pháp này tâm vị ấy bị chi phối đến nỗi dầu
không biết vẫn nói: "Tôi biết", dầu không thấy vẫn nói: "Tôi
thấy"; hay xui khiến người khác có những hành động khiến
người ấy không được hạnh phúc, phải đau khổ lâu dài. Thân
hành của vị ấy là như vậy, khẩu hành là như vậy, là hành
động của một người không có lòng tham. Còn Tôn giả ấy
thuyết pháp, pháp ấy thâm sâu, khó thấy, khó chứng, tịch
tịnh, thù thắng, vượt ngoài luận lý suông, tế nhị, được người
trí chấp nhận; pháp ấy không thể do một người có lòng tham
khéo giảng".
Sau khi xem xét vị ấy và thấy vị ấy trong sạch không có
những tham pháp, người kia lại xem xét thêm vị ấy về các
sân pháp: "Không hiểu vị Tôn giả ấy có sân pháp hay không,
do những sân pháp này, tâm vị ấy bị chi phối đến nỗi dầu
không biết vẫn nói: "Tôi biết", dầu không thấy vẫn nói: "Tôi
thấy", hay xui khiến người khác có những hành động khiến
người ấy không được hạnh phúc, phải đau khổ lâu dài".
Trong khi xem xét vị ấy, người này biết như sau: "Tôn giả ấy
không có những sân pháp, do những sân pháp này, tâm vị ấy
