92
108. Kinh Gopaka Moggallàna (Gopakamoggallàna sutta)
dùng nhiều phương tiện nói về Thiền định luận. Tôn giả
Gotama thật là vị tu Thiền và tánh thiên về Thiền định. Và
Tôn giả Gotama tán thán tất cả Thiền định.
-- Này Bà-la-môn, Thế Tôn ấy không tán thán tất cả
Thiền định, không không tán thán tất cả Thiền định. Và này
Bà-la-môn, loại Thiền định nào Thế Tôn ấy không tán thán?
Ở đây, này Bà-la-môn, một số vị sống với tâm thấm nhuần
dục tham, bị dục tham chi phối, và không như thật biết sự
giải thoát khỏi dục tham đã được khởi lên. Vị ấy lấy dục
tham làm đối tượng tối hậu, Thiền tu, Thiền tư, Thiền định,
Thiền nhập. Vị ấy sống với tâm thấm nhuần sân hận, bị sân
hận chi phối, và không như thật biết sự giải thoát khỏi sân
hận đã được khởi lên. Vị ấy lấy sân hận làm đối tượng tối
hậu, Thiền tu, Thiền tư, Thiền định, Thiền nhập. Vị ấy sống
với tâm thấm nhuần hôn trầm thụy miên, bị hôn trầm thụy
miên chi phối, và không như thật biết sự giải thoát khỏi hôn
trầm thụy miên đã được khởi lên. Vị ấy lấy hôn trầm thụy
miên làm đối tượng tối hậu, Thiền tu, Thiền tư, Thiền định,
Thiền nhập. Vị ấy sống với tâm thấm nhuần trạo hối, bị trạo
hối chi phối và không như thật biết sự giải thoát khỏi trạo hối
đã được khởi lên. Vị ấy lấy trạo hối làm đối tượng tối hậu,
Thiền tu, Thiền tư, Thiền định, Thiền nhập. Vị ấy sống với
tâm thấm nhuần nghi hoặc, bị nghi hoặc chi phối và không
như thật biết sự giải thoát khỏi nghi hoặc đã được khởi lên.
Vị ấy lấy nghi hoặc làm đối tượng tối hậu, Thiền tu, Thiền tư,
Thiền định, Thiền nhập. Này Bà-la-môn, Thế Tôn ấy không
tán thán loại Thiền định như vậy.
Và này Bà-la-môn, loại Thiền định nào Thế Tôn ấy tán
thán? Ở đây, này Bà-la-môn, Tỷ-kheo ly dục, ly bất thiện
pháp chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly
dục sanh, với tầm với tứ. Vị ấy diệt tầm và tứ, chứng và trú
