nghiệm về niết bàn - bởi vì không có ai để kinh nghiệm nó. Khó mà
nói gì về điều đó, chỉ các mô tả phủ định mới là có thể.
Bạn có thể tìm thấy điểm này trong mọi tôn giáo. Họ có các từ khác
nhau cho nó. Người Do Thái, người Ki tô giáo, người Mô ha mét
giáo, người Hindu giáo, gọi điểm này là thượng đế. Đó là cách của
họ nói về 'cõi bên kia'. Nhưng cách thức Phật giáo dường như còn
cao siêu ơn nhiều. Người Jaina giáo, người Sankhya giáo, các nhà
Yoga, gọi trạng thái này là moksha, tự do tuyệt đối. Hay những
người khác gọi nó là kaivalya, một mình tuyệt đối. Nhưng dầu vậy,
tất cả những từ này đều giới hạn nó. Phật đã không dùng từ nào,
ông ấy đơn giản nói:
Nuôi một người vượt lên trên tri thức, vượt lên trên người một chiều,
lên trên kỉ luật và chứng ngộ còn hơn nuôi một trăm tỉ chư phật của
quá khứ, hiện tại hay tương lai.
Đây là những khả năng bên trong bạn. Thông thường bạn tồn tại
như người xấu, cho nên bạn đang tồn tại ở mức tối thiểu, ở bậc
thang thấp nhất. Cố trở thành người tốt đi. Điều đó là tốt hơn việc là
người xấu, nhưng đừng coi đó là mục đích - nó tất cả đều mang tính
so sánh, nó tất cả đều tương đối.
Tôi đã nghe:
Mulla Nasruddin yêu một người đàn bà. Anh ta đi tới bố cô gái đó và
xin rằng anh ta được phép cầm tay cô gái. Người bố hoàn toàn sẵn
lòng, ông ta nói, 'Tôi tuyệt đối sung sướng, tôi chẳng có gì để nói
chống lại điều đó cả, nhưng vợ tôi sẽ không đồng ý. Bà ấy nghĩ với
bộ tóc dài kiểu hippie của anh, với bộ quần áo dùng cho cả nam nữ,
bà ấy nghĩ anh trông như đàn bà.'
Mulla nghiền ngẫm về điều đó rồi anh ta nói, 'Bà ấy đúng - khi so với
bà ấy.'
Mọi thứ đều mang tính so sánh. Người tốt là tốt trong so sánh với
người xấu, nhưng trong so sánh với người tôn giáo, người đó lại
giống như người xấu. Sannyasin là tốt nếu so với người tôn giáo,
nhưng sẽ thế nào nếu so người đó với nhất hoàn? - vân vân và vân
vân.
Bạn càng du hành trên con đường nội tâm, các đỉnh càng cao hơn
lại trở thành sẵn có cho bạn. Đừng bao giờ bằng lòng chừng nào
