Trước hết ông ấy nói thế giới này là ảo tưởng, đừng làm nhà ở đây.
Thế rồi ông ấy nói gắn bó cũng chỉ là mơ thôi, vứt mọi gắn bó khỏi
tâm trí bạn. Và rồi ông ấy đi tới học thuyết sâu sắc nhất của mình.
Học thuyết này là: bây giờ nhìn vào bên trong, bạn không có đâu.
Bạn có thể tồn tại chỉ với nhà, với vật sở hữu, với các mối quan hệ.
Cái 'tôi' chẳng là gì ngoài tổ hợp của tất cả những mơ này, một kết
quả tích luỹ. Mơ về sở hữu đồ vật, mơ về sở hữu con người - các
mối quan hệ, gắn bó, tình yêu, đam mê, mơ về tương lai - tất cả
những điều này tích luỹ và trở thành bản ngã. Khi bạn vứt bỏ tất cả
những điều này, bỗng nhiên bạn biến mất, và trong sự biến mất của
bạn thì luật bắt đầu vận hành theo cách đúng đắn nhất của nó. Đó là
điều Phật gọi là pháp, là Đạo, luật tối thượng.
Cho nên có ba tầng của bản ngã. Tầng thứ nhất, thế giới - nhà của
bạn, xe của bạn, số dư ngân hàng của bạn. Tầng thứ hai, gắn bó -
mối quan hệ của bạn, công việc của bạn, con bạn, vợ, chồng, bạn
bè, kẻ thù. Và tầng sâu sắc nhất, bạn. Và tất cả những điều này đều
nối với nhau. Nếu bạn thực sự muốn gạt bỏ bản ngã của mình, bạn
sẽ phải đi vào theo cách rất khoa học. Đó là điều Phật đang làm.
Thứ nhất, không nhà; thứ hai, không quan hệ; thứ ba, không cái ta.
Nếu bạn làm hai điều đầu tiên, những điều mở đầu, thì điều thứ ba
tự động xảy ra - bạn nhìn vào bên trong và bạn không có đó. Và khi
bạn thấy rằng mình không có đó - không có thực thể nào bên trong,
không thực thể bản chất nào, thì bạn không thể gọi bản thân mình là
'tôi' - bạn được tự do. Đây chính là giải thoát theo đường Phật giáo.
Đây là niết bàn nghĩa là gì.
Từ niết bàn nghĩa là chấm dứt của cái ta, nảy sinh của vô ngã, cái
trống rỗng... kinh nghiệm số không. Không có gì, chỉ cái không hiện
hữu.
Thế thì làm sao bạn có thể bị xáo động được? bởi vì bây giờ không
có ai bị xáo động cả. Thế thì làm sao bạn có thể chết được? bởi vì
bây giờ không có ai để chết cả. Làm sao bạn có thể được sinh ra?
bởi vì không có ai để được sinh cả. Sự không có người này cực kì
đẹp. Nó cứ mở ra mãi, không gian tiếp không gian, không biên giới.
Đây là khái niệm của Phật về thực tại. Nó rất khó hiểu. Chúng ta có
thể hiểu rằng bản ngã có thể bị vứt bỏ - nhưng linh hồn thì sao? Thế
rồi chúng ta cứ tiếp tục theo cách tinh vi vẫn còn là người bản ngã.
