Ba nhà trị liệu nguyên thuỷ đang đứng ở góc phố tranh cãi về ai
trong số họ có trí nhớ tốt nhất, ai có thể nhớ được xa nhất.
'Này các cậu,' người thứ nhất ba hoa, 'tớ có thể nhớ được mẹ tớ
đẩy xe chở tớ đi dọc phố 125, biết không?'
'Thế chưa là gì nhé,' anh chàng thứ hai chế giễu. 'Tớ có thể nhớ lại
cái ngày tớ được sinh ra và bác sĩ đét đít tớ.'
'Cậu có thể nhớ thế à, chàng công tử?' người thứ ba thách thức. 'Tớ
có thể nhớ được cái đêm tớ đi dự tiệc với bố tớ và tớ về nhà với mẹ
tới.'
Bản ngã có thể tìm ra thức ăn từ bất kì đâu. Bất kì trò chơi nào, tôi
cũng nhất. Bất kì trò chơi nào - cái tên của trò chơi có thể là khiêm
tốn, nhưng tôi là người khiêm tốn nhất. Cái tên có thể khác. Bao giờ
cũng nhớ lấy rằng bất kì khi nào bạn bắt đầu cảm thấy rằng bạn là
nhất - có thể đấy là khiêm tốn, cũng chẳng tạo ra khác biệt gì; có thể
đấy là vô bản ngã, cũng chẳng tạo ra khác biệt gì - nếu bạn cho rằng
bạn là người vô ngã nhất trên thế giới thì bạn lại vào trong cùng cái
bẫy mà thôi.
Bản ngã sống theo đòi hỏi. Bản ngã mang tính cạnh tranh và cá tính
cứ nuôi dưỡng nó bằng những cách tinh tế. Cá tính là chu vi của
việc giả vờ của bạn, của phô diễn của bạn, của lừa dối của bạn, và
bản ngã là trung tâm. Chúng đi cùng nhau, chúng vẫn còn với nhau.
Bây giờ tới cặp thứ hai: cá nhân và cái ta. Cá nhân là chu vi, cái ta
là trung tâm. Chúng thực hơn là cá tính và bản ngã, chúng thực hơn
là cặp thứ nhất, nhưng dầu vậy vẫn không phải là cái thực tối
thượng.
Khi cá tính bị vứt bỏ, bạn trở thành cá nhân. Khi bạn trở thành cá
nhân thế thì cảm giác về cái ta nảy sinh - 'Tôi đây.' Nó không có đòi
hỏi, nó không ganh đua. Cái ta không ganh đua: nó không nói rằng
tôi giỏi hơn hay kém hơn, rằng tôi ở trước hay ở xa đằng sau. Nó
không so sánh, nó không có tính so sánh. Nó đơn giản nói 'tôi đây'.
Nó không mang quan hệ với người khác. Cá nhân là cách diễn đạt
đơn giản của bất kì ai bạn đang là, và cảm giác sâu sắc về 'tôi đây'.
Nhưng Phật hay Jesus thậm chí không thể được gọi là cá nhân bởi
vì họ đi xa thêm chút ít, nơi mà thậm chí cảm giác về cái ta cũng
biến mất.
