họ cứ thay đổi hoài. Họ vẫn còn nhất quán - nhất quán với chuỗi suy
nghĩ riêng của họ, nhưng bất nhất với thực tại.
Tôi đã nghe:
'Khó mà giải thích được tiến trình logic sẽ làm gì cho tư duy con
người, nhưng để bố minh hoạ cho,' Mulla Nasruddin nói với con
mình. 'Giả sử hai người bước ra từ ống khói. Một người sạch, người
kia bẩn. Người nào sẽ phải tắm?'
'Người bẩn, đương nhiên rồi,' đứa con trả lời. 'Nhớ lấy,' Nasruddin
mắng, 'rằng người sạch nhìn người bẩn và thấy anh ta bẩn làm sao,
và ngược lại.'
'Bây giờ con hiểu điều đó rồi, bố ạ,' đứa trẻ trả lời. 'Người sạch, thấy
bạn đồng hành bẩn của mình, kết luận là mình cũng bẩn. Thế là anh
ta đi tắm. Bây giờ con đúng chứ?'
'Sai toét,' Nasruddin lãnh đạm nói. 'Logic dạy chúng ta điều này -
làm sao hai người cùng ra khỏi ống khói mà một người sạch một
người bẩn được?'
Một khi bạn bắt đầu chơi trò chơi của logic thì không có kết thúc cho
nó, và bạn sẽ không bao giờ thắng cả. Nhà logic bao giờ cũng
thắng. Nhà logic bao giờ cũng thắng vì bạn bao giờ cũng có thể tìm
ra cách. Và bạn chẳng có gì để so sánh, bạn không có thực tại. Đó
là lí do tại sao nhiếu triết lí thế tồn tại, và tất cả các triết lí đều đối lập
nhau; và không một kết luận nào đã được đạt tới.
Trong nhiều thế kỉ, gần năm nghìn năm, con người đã tranh cãi; con
người đã không làm nhiều gì mấy mà chỉ tranh cãi. Hàng nghìn triết
lí đã được tạo ra, logic rất nét và rõ ràng. Nếu bạn đọc triết gia này
bạn sẽ bị thuyết phục. Nếu bạn đọc người đối lập ông ấy bạn sẽ bị
thuyết phục. Đọc người thứ ba, bạn sẽ bị thuyết phục - và bạn sẽ
lâm vào đống lộn xộn. Dần dần bạn sẽ bị thuyết phục bởi tất cả và
bạn sẽ điên, bởi vì bạn sẽ không biết cái gì là đúng. Họ tất cả đều
sai bởi vì cách tiếp cận logic là sai.
Có hai cách để biết tới thực tại. Một là: nhắm mắt lại và nghĩ về nó.
Tôi gọi nó là 'chủ nghĩa về'. Nó bao giờ cũng về và về, nó chưa bao
giờ đi trực tiếp cả. Bạn cứ khua quanh bụi cây. Bạn chẳng bao giờ
khua đích xác vào bụi cây - chỉ loanh quanh. Bạn chưa bao giờ thấm
nhuần vào trung tâm của vấn đề, bạn đơn giản đi vòng tròn xung
