đông - khái niệm Hindu, Phật giáo, Jain giáo - lại khác. Nó mang tính
tuần hoàn. Thời gian đi theo vòng tròn.
Nếu thời gian đi theo đường thẳng, thế thì mọi sự là không được lặp
lại. Cuộc sống cứ đi mãi; nó không bao giờ quay lại để gặp gỡ và đi
trên cùng rãnh cũ lần nữa. Nếu thời gian được coi là vòng tròn, thế
thì mọi thứ được lặp lại. Và thời gian phương đông dường như đúng
hơn - bởi vì mọi chuyển động đều theo vòng tròn.
Quan sát mọi chuyển động mà xem. Mùa vụ chuyển quanh năm là
theo vòng tròn - mùa hè lại tới... lại tới, lại tới. Theo cùng cách đó nó
chuyển. Trái đất di chuyển theo vòng tròn, mặt trời di chuyển theo
vòng tròn, các vì sao di chuyển theo vòng tròn. Và bây giờ Albert
Einstein đã gợi ý rằng toàn thể vũ trụ cũng di chuyển theo vòng tròn.
Không chỉ có thế - Einstein đã giới thiệu một khái niệm rất kì lạ với
vật lí học, và đó là khái niệm về không gian tròn. Toàn thể không
gian là theo vòng tròn.
Phương Đông bao giờ cũng nghĩ rằng vòng tròn là cách thức tự
nhiên của mọi thứ. Chúng đi theo vòng tròn và dần dần chúng trở
thành mang tính tròn. Tất cả mọi chuyển động đều theo hình tròn.
Thế thì thời gian cũng phải có tính tròn chứ, bởi vì thời gian không là
gì ngoài chuyển động thuần tuý. Nếu bạn nghĩ về thời gian như hình
tròn thế thì toàn thể thế giới quan thay đổi. Toàn thể cuộc sống của
bạn cũng mang tính tròn theo cách nhìn của phương đông.
Đứa trẻ được sinh ra. Việc sinh là sự bắt đầu của vòng tròn, cái chết
là điểm cuối của vòng tròn. Và người già trong khoảnh khắc cuối
cùng của mình lại trở thành bất lực như đứa trẻ. Và nếu mọi thứ mà
xảy ra đúng, người đó sẽ trở thành hồn nhiên như đứa trẻ. Thế thì
vòng tròn là đầy đủ. Thế thì cuộc sống của người đó là cuộc sống
mang hình tròn. Thế thì cuộc sống của người đó sẽ có duyên dáng.
Nếu vòng tròn mà không đầy đủ, thế thì cuộc sống sẽ có cái gì đó
thiếu trong nó. Thế thì sẽ có lỗ hổng trong cuộc sống của người đó,
và cuộc sống của người đó sẽ căng thẳng. Nó sẽ không tròn, không
duyên dáng.
Phật nói rằng trong từng cuộc đời bánh xe quay một lần. Vòng tròn
trở thành đầy đủ. Kiếp sống khác bánh xe lại chuyển động. Nan hoa
vẫn như vậy - lại thời thơ ấu, lại thời thanh niên, lại thời tuổi già;
cùng những ham muốn, cùng những đam mê, cùng thèm khát, cùng
xô đẩy, cùng tham vọng, cùng tranh đấu, xung đột, cùng hăm hở,
