Mọi thứ đều di chuyển theo vòng tròn! Cho nên tại sao lại phải có
ngoại lệ - thời gian? Thời gian cũng đi theo vòng tròn. Người ta
không thể đi ngược lại được, nhưng nếu bạn cứ đi lên, tiến lên
trước, một ngày nào đó thời gian sẽ bắt đầu đi vào vòng tròn. Bạn
đạt tới cái bắt đầu vô thuỷ, hay, bây giờ bạn có thể gọi nó là cái kết
thúc vô chung.
Phật đã biết điều đó, đã kinh nghiệm điều đó.
Điều các nhà khoa học gọi là 'big bang' thì tôi gọi là 'cực thích vũ
trụ'. Và điều đó với tôi dường như có nghĩa hơn. 'Big bang' có chút ít
xấu xí, quá kĩ thuật, không mang tính người. 'Cực thích vũ trụ' - vũ
trụ bùng nổ trong cực thích. Hàng triệu dạng được sinh ra từ nó. Và
nó là một kinh nghiệm cực kì phúc lạc, cho nên chúng ta gọi nó là
'cực thích vũ trụ'.
Trong cực thích đó ba điều đã phát triển lên. Thứ nhất, vũ trụ; điều
chúng ta ở phương Đông gọi là sat. Từ vũ trụ này cuộc sống đã phát
triển lên; điều chúng ta gọi là ananda. Và từ cuộc sống đã phát triển
tâm trí, điều chúng ta gọi là chit. Sat nghĩa là hiện hữu; ananda
nghĩa là mở hội cho sự hiện hữu - khi cái cây tới độ nở hoa, nó mở
hội cho sự hiện hữu của nó. Và chit nghĩa là tâm thức - khi bạn đã
trở nên ý thức về phúc lạc của mình, về việc mở hội của mình. Ba
trạng thái này: sat-chit-anand.
Con người đã đi tới tâm trí. Tảng đá vẫn ở giai đoạn đầu tiên: vũ trụ
- chúng tồn tại nhưng chúng không nở hoa, chúng không mở hội;
chúng đóng, cuộn vào trong chúng. Một ngày nào đó chúng sẽ bắt
đầu chuyển động, một ngày nào đó chúng sẽ mở cánh hoa của
mình ra, nhưng ngay bây giờ chúng tự giam hãm bên trong mình,
hoàn toàn đóng.
Cây cối, con vật, chúng đã đi sang giai đoạn tiếp: cuộc sống - hạnh
phúc thế, đẹp thế, mầu sắc thế. Chim chóc cứ hót, và cây cối cứ nở
hoa. Đây là trạng thái thứ hai: cuộc sống. Trạng thái thứ ba, chỉ con
người mới đạt tới nó: trạng thái của tâm trí, trạng thái của chit - ý
thức.
Phật nói: Ba trạng thái này giống như mơ. Trạng thái thứ nhất, sự
bắt đầu vô thuỷ, trạng thái nguyên thuỷ, là giống như giấc ngủ -
sushupti. Ba trạng thái này giống như mơ; ba trạng thái này giống
như vở kịch cứ mở ra mãi. Nếu bạn vượt ra ngoài tâm trí, nếu bạn
