Thầy kể cho chúng tôi biết bao nhiêu là chuyện cười - bí mật cơ sở
của chuyện cười là gì và tại sao thầy lại kể chúng?
Tôi phải kể chuyện cười cho bạn, bằng không bạn sẽ ngủ mất.
Chuyện cười làm chấn động bạn, lôi bạn trở lại trong nhận biết. Nó
là cú sốc điện nhỏ. Đấy là cái hay của chuyện cười, và đấy là bí mật
của chuyện cười. Ngay cả một tâm trí đờ đẫn nhất cũng không thể
nào còn không tỉnh táo khi chuyện cười được kể ra. Ngay cả kẻ ngù
ngờ nhất, người ngu nhất, cũng sẽ trở nên quan tâm - ngay cả
người đang ngáy cũng sẽ thoát ra khỏi việc ngáy của mình và sẽ bắt
đầu lắng nghe điều đang diễn ra.
Đấy là cái hay của chuyện cười. Chuyện cười là cái gì đó đem vào
trong bạn nhận biết tinh tế. Nhận biết tới bởi vì bạn phải lắng nghe
chuyện cười rất tỉnh táo, bằng không bạn sẽ bỏ lỡ điểm chốt. Nếu
bạn bỏ lỡ một từ trong chuyện cười, cả chuyện cười bị mất rồi.
Chuyện cười là một thứ rất nhỏ - có vài dòng thôi. Bạn không thể
nào không nhận biết được. Nếu bạn bỏ lỡ một dòng, bạn sẽ không
thể nào hiểu được nó.
Và chuyện cười lấy chỗ ngoặt bất ngờ - đó là bí mật của nó - chỗ
ngoặt rất không ngờ tới. Chuyện cười không logic, đó là lí do tại sao
tôi lại thích chuyện cười - chúng là phi logic. Dầu vậy, chúng vẫn có
logic riêng của mình. Chuyện cười là phi logic ấy vậy mà vẫn logic -
rất nghịch lí. Chuyện cười lấy chỗ ngoặt phi logic đến mức bạn chưa
bao giờ trông đợi cả. Nếu bạn có thể trông đợi được, nhiều vui thích
sẽ bị mất đi.
Nếu chuyện cười mà là qui tắc tam đoạn luận đơn giản, tam đoạn
luận theo Aristotel, bạn có thể đơn giản cứ tiếp tục và bạn có thể
cảm thấy kết luận nào đang tới, và bạn có thể kết luận bởi vì tiền đề
đã được cho; nếu bạn có thể kết luận một cách logic, cứ như hai với
hai là bốn, đấy không thể là chuyện cười được - bởi vì hai với hai là
bốn. Khi ai đó nói 'hai với hai' bạn đã biết kết luận rồi: nó sẽ là bốn.
Nếu chuyện cười tuyệt đối và kết luận lại không ngớ ngẩn, thế thì nó
không phải là chuyện cười, nó sẽ không gây chấn động bạn vào
nhận biết.
Chuyện cười lấy chỗ ngoặt rất không dự kiến được. Và vậy mà khi
bạn đã nghe tới dòng cuối, bạn bỗng nhiên nhận ra rằng có logic
trong nó - không theo kiểu Aristotel, vô-Aristotel. Khi bạn đã nghe
đến dòng cuối, bạn bỗng nhiên nhận ra, rồi, mọi thứ trở thành rõ
