nhìn sâu tạo ra lo âu. Thế thì bạn trở nên rất lo âu. Thế thì mọi sự
không được ổn định, và bất kì khi nào cái gì đó không được ổn định
người ta lại cảm thấy lo âu. Người ta muốn được ổn định lại.
Mọi người nói thời gian trôi qua. Nhưng nó trôi đi đâu? Nó tới từ
đâu? Bạn nói nó tới từ tương lai và nó đi vào quá khứ sao? Điều đó
nghĩa là tương lai tồn tại trước khi nó đã trở thành hiện tại sao?
Bằng không, thì nó tới từ đâu - từ không đâu cả à? từ cái không à?
Và thế rồi bạn nói nó đi vào quá khứ sao? Điều đó nghĩa là nó cứ tụ
tập trong quá khứ, nó vẫn có đó sao? Nó vẫn tồn tại sao? Thế thì cái
gì là khác biệt giữa hiện tại, quá khứ và tương lai, nếu chúng tất cả
đều tồn tại? Thế thì chúng tất cả đều là hiện tại. Thế thì không có
quá khứ và không có tương lai.
Bạn nói khoảnh khắc đã trôi qua là quá khứ, và khoảnh khắc còn
chưa tới là tương lai. Bạn đứng trên đường, bạn đã bước đi được
hai dặm; cái đó đã trôi qua. Nhưng hai dặm đó vẫn tồn tại; bạn có
thể nhìn lại, hai dặm đó vẫn đó. Và nếu bạn muốn đi ngược lại bạn
có thể đi ngược lại được. Nhưng bạn có thể đi ngược thời gian
được không?
Nhìn lại - chẳng cái gì tồn tại cả. Ngoại trừ khoảnh khắc hiện tại này,
về cả hai phía đều đơn giản chí có khói, và không cái gì khác. Quá
khứ đơn giản biến mất, và tương lai xuất hiện từ cái không. Và thế
rồi vấn đề nảy sinh: nếu ngay từ đầu không có gì, và đến cuối cùng
lại không có gì, thì làm sao có thể có cái gì đó ở giữa hai cái không
này? Điều đó là không thể được.
Thời gian không phải là khái niệm hợp thức chút nào. Nó chỉ là tiện
dụng. Nó được chấp nhận, nó có tiện ích. Mọi sáng bạn tới lúc tám
giờ sáng; nếu như không có thời gian thì sẽ khó khăn. Khi nào bạn
sẽ tới? Làm sao bạn xoay xở được? Và làm sao có khả năng cho tôi
gặp bạn? Điều đó sẽ thành khó khăn. Nhưng nhớ nó chỉ là sự thu
xếp, nó không phải là chân lí.
Chân lí là vô thời gian. Thời gian là phát minh của con người, chân lí
là vĩnh hằng. Thực tế, thời gian không trôi qua, chúng ta trôi qua.
Chúng ta tới và đi; thời gian còn lại. Thế thì thời gian không phải là
thời gian; thế thì nó là vĩnh hằng.
Phật đang hỏi tất cả những điều này trong một câu hỏi đơn giản. Sư
này nói, "Theo ngày." Phật nói: "Ông không hiểu Đạo."
