rằng việc này sẽ không cho ông điều tối thượng đâu. Một khoảnh
khắc sẽ tới khi ông phải buông xuôi. Nhưng... ông có thể buông xuôi
chỉ khi ông đã làm tất cả mọi điều ông có thể làm. Thượng đế giúp
cho những người tự giúp mình.
Có hai kiểu người. Kiểu thứ nhất nói, "Nếu điều đó sẽ xảy ra bởi ân
huệ của ngài, thì nó sẽ xảy ra thôi. Khi ngài cần, hay khi ngài muốn,
nó sẽ xảy ra. Mình sẽ phải đợi." Việc chờ đợi của họ là bất lực, việc
chờ đợi của họ là không xứng đáng. Họ đã không kiếm được nó, họ
thậm chí đã không đi một bước tới Thượng đế. Nó sẽ không xảy ra.
Thế rồi có người bản ngã; họ nói, "Điều đó sẽ xảy ra bởi nỗ lực của
chúng ta. Không có Thượng đế đâu, không có ân huệ đâu, không có
khả năng nào để vũ trụ giúp chúng ta; vũ trụ là tuyệt đối dửng dưng
với con người. Chúng ta phải làm tất cả mọi điều chúng ta có thể
làm, và nó sẽ xảy ra chỉ bởi nỗ lực của chúng ta."
Phật nói: Những người này cũng sẽ không bao giờ đạt tới được. Họ
quá bản ngã. Kiểu người thứ nhất quá lờ phờ, kiểu người thứ hai
quá tích cực, và thực tại là ở chính giữa: tích cực vậy mà sẵn sàng
buông xuôi.
Đây là khác biệt giữa ba tôn giáo ở Ấn Độ. Hindu giáo thuộc kiểu
thứ nhất, Jaina giáo thuộc kiểu thứ hai, Phật giáo thuộc kiểu thứ ba.
Hindu giáo tin điều đó sẽ xảy ra bởi ân huệ của Thượng đế; rằng bất
kì khi nào ngài quyết chí, điều đó sẽ xảy ra: Chẳng cái gì có thể xảy
ra mà không có ý chí của ngài. Không phải là điều họ nói là sai,
nhưng họ không giành được nó.
Jaina giáo nói: Điều đó sẽ xảy ra bằng ý chí của chúng ta, quyền
năng của chúng ta. Không có ân huệ, không có giúp đỡ nào tới từ
vũ trụ cả, cho nên chúng ta phải tranh đấu và vật lộn. Cho nên Jaina
giáo trở thành trò rất bản ngã.
Phật nói: Ông phải làm tất cả những gì ông có thể làm được. Trước
hết là người Jaina, và thế rồi là người Hindu. Đó là sự tổng hợp lớn
lao nhất đã từng được đem tới thế giới này: là người Jaina trước
hết, và thế rồi là người Hindu.
Trong Phật toàn thể phương Đông đã đi tới được tổng hợp. Đóng
góp của Phật cho thế giới này là duy nhất. Và đó cũng là giáo huấn
của tôi nữa: là người Jaina trước hết, và thế rồi là người Hindu.
