Nếu bạn chết, bạn có thể chết khi có liên quan tới thân thể, nhưng
tâm trí bạn vẫn tiếp tục. Thực tế, cách tiếp cận của Phật giáo là ở
chỗ ý tưởng về cõi trời và địa ngục đã nảy sinh bởi vì trong toàn thể
cuộc đời mình con người phóng chiếu, suy nghĩ, về cuộc sống tiếp
sau. Và nếu người đó đã phạm phải nhiều tội ác và tội lỗi, người đó
trở nên mặc cảm; người đó cảm thấy rằng mình sắp xuống địa ngục.
Người đó trở nên rất sợ hãi. Vào lúc người đó chết thì nỗi sợ nổi lên:
"Bây giờ không còn thời gian để xếp mọi thứ cho đúng nữa." Bây
giờ người đó sắp đi xuống địa ngục, và người đó có ý tưởng về địa
ngục, về địa ngục là gì. Cho nên khi một người chết đi, khi người đó
tự do với thân thể, phóng chiếu trở thành rất thực. Người đó bắt đầu
mơ. Cho nên khi người Hindu chết, chắc chắn người đó mơ về sau
cái chết. Lập tức người đó mơ hoặc về cõi trời hoặc địa ngục; điều
đó thì tuỳ. Nếu người đó là người tốt, đức hạnh, người tôn thờ, thế
thì tất nhiên người đó rất tự tin: khi người đó chết, người đó biết
rằng mình sẽ lên cõi trời. Lập tức sau cái chết, tâm trí bắt đầu mơ.
Thời gian giữa cái chết này và lần sinh khác được dùng trong mơ.
Bạn sống trong thế giới mơ - đích xác như bạn sống trong đêm vậy.
Điều gì xảy ra khi thân thể bạn thảnh thơi và bạn đi ngủ? - bạn bắt
đầu mơ. Bạn quên mất thân thể mình trong giấc ngủ. Giấc ngủ là cái
chết tí hon, cái chết rất bé. Bạn quên mất thân thể mình, bạn không
nhớ tới thân thể mình chút nào, bạn trở thành chỉ là tâm trí mình; cứ
dường như tâm trí không còn bị nặng gánh bởi thân thể và thực tại
của thân thể. Tâm trí được tự do. Không có sức ép của tâm trí lên
thực tại thân thể, lên thực tại khách quan. Tâm trí được tự do. Bỗng
nhiên, bạn bắt đầu mơ. Tất nhiên, giấc mơ của bạn là giấc mơ của
bạn thôi; nó chẳng liên quan gì tới thực tại nào dù là bất kì cái gì.
Khi bạn chết đây đích xác là điều xảy ra, và nó xảy ra theo tỉ lệ lớn
hơn. Một khi bạn chết thì tất cả mọi sức ép của thực tại thân thể và
thực tại khách quan đều biến mất. Tâm trí được tự do để mơ. Thậm
chí trong giấc ngủ cũng có gánh nặng, thậm chí trong giấc ngủ bạn
vẫn được nối với thân thể, nhưng trong cái chết bạn bị ngắt ra hoàn
toàn. Bây giờ tâm trí hoàn toàn tự do. Giống như quả bóng, nó bắt
đầu bay vào trong phóng chiếu của nó. Cho nên nếu bạn đã sống
cuộc sống tồi tệ... Khi tôi nói 'Nếu bạn đã sống cuộc sống tồi tệ', tôi
ngụ ý: nếu bạn coi cuộc sống của mình đã là tồi tệ, nếu bạn đã được
dạy rằng cuộc sống này là tồi tệ.
