về Thượng đế. Nó không thể rất thiêng liêng được. Nó không thể
thiêng liêng được chút nào. Thực tế, nó còn chưa được là người.
Phật nói: Không có Thượng đế. Đừng sợ. Để tạo ra con người bạo
dạn, Phật nói không có Thượng đế. Và để làm cho con người thành
người thám hiểm chân lí, ông ấy nói không có nhu cầu về bất kì đức
tin nào. Đức tin không phải là yêu cầu: nó là chướng ngại. Cởi mở.
Thám hiểm. Hoài nghi, suy nghĩ, suy tư, kinh nghiệm; và khi bản
thân tâm trí đi tới kinh nghiệm chân lí mà không có đức tin nào, thì
bản thân tâm trí trở thành đúng - bởi vì thế thì có giao cảm giữa
chân lí và tâm trí.
Bạo dạn đi. Không có nhu cầu về bất kì ai chi phối bạn cả; tự do là
điều rất cơ sở.
Trước hết ông ấy vứt đi mọi đức tin bên ngoài: vào Thượng đế, vào
địa ngục, vào cõi trời - bởi vì địa ngục và cõi trời của bạn chỉ là
phóng chiếu của bạn thôi. Nếu bạn biết về các địa ngục và cõi trời
khác nhau bạn sẽ hiểu. Địa ngục của người Tây Tạng không có lửa
trong nó, bởi vì địa ngục của người Tây Tạng phải có nhiều lạnh lẽo
hơn, nhiều băng đá hơn. Họ biết - họ chịu đựng giá lạnh, cho nên
địa ngục của họ không có lửa chút nào. Tất nhiên, địa ngục của
người Hindu thì có lửa; họ chịu đựng nóng bức. Khái niệm của
người Hindu về cõi trời gần như là cõi trời có điều hoà nhiệt độ. Mặt
trời không bao giờ nóng, làn gió mát bao giờ cũng thổi, và cây râm
mát, và hoa giống như kim cương... và mọi thứ đều mát mẻ. Tất
nhiên, một nước nóng - chịu cái nóng từ hàng thế kỉ nay - các giấc
mơ đó.
Nhưng những điều này vẫn tiếp tục - chúng là phóng chiếu của bạn.
Có nhiều địa ngục trên thế giới này - và cũng nhiều cõi trời - như có
các khí hậu, bởi vì điều đó sẽ tuỳ thuộc vào kinh nghiệm về khí hậu
riêng của bạn. Với người Tây Tạng, lửa trong địa ngục sẽ gần giống
như món quà cõi trời. Không, lửa không tồn tại trong địa ngục đâu,
nó tuyệt đối lạnh lẽo; bạn sẽ bị đông cứng đến chết bởi cái lạnh. Lửa
tồn tại trên cõi trời. Tại đó, mọi thứ đều ấm.
Bây giờ, những khái niệm này biểu lộ điều gì? Chúng biểu lộ tâm trí
bạn, chúng không biểu lộ điều gì về cõi trời hay địa ngục cả. Con
người tiếp tục trong giấc mơ của mình, trong phóng chiếu của mình.
