Bạn có thể thấy điều đó ở phương đông. Toàn thể phương Đông đã
trở thành tồi tệ và lờ phờ thế. Linh hồn có đó và mọi người đều biết
nó, mọi người đều đã nghe nói về nói. Thượng đế là ở bên trong trái
tim, ngài đã ở đó rồi, cho nên sao tạo ra ồn ào nhặng sị về ngài thế?
Mọi người tìm kiếm cái không có đó.
Gurdjieff đã trở nên nhận biết về sự kiện này: rằng lí thuyết về linh
hồn đã có đó nay đã làm cho mọi người thành rất lờ phờ, rất không
quan tâm tới linh hồn; rất không quan tâm, tuyệt đối không quan tâm
tới thế giới bên trong. Tâm trí chỉ quan tâm tới cái gây thách thức,
cái là cuộc phiêu lưu. Cho nên Gurdjieff, để khớp với tâm trí phương
tây, đã bắt đầu nói rằng linh hồn không có đó: "Đừng ngồi kiên nhẫn,
làm điều gì đó đi - bởi vì khi người ta chết đi, tất cả mọi người đều
không sống sót đâu. Chỉ những người đã hoà nhập trung tâm của họ
mới sống sót thôi. Những người khác đơn giản sẽ biến mất tựa rau
cỏ. Cho nên điều đó là tuỳ bạn chọn lựa. Bạn đang nhận rủi ro đấy,"
Gurdjieff nói. "Nếu bạn làm điều gì đó - và làm nghĩa là làm cật lực,
công việc vất vả, cả đời cống hiến - chỉ thế thì bạn mới có khả năng
sống sót sau cái chết. Bằng không bạn sắp bị thải hồi rồi. Bạn sẽ bị
ném vào đống đồng nát. Thượng đế sẽ không chọn bạn đâu trừ phi
bạn được hoà nhập. Bạn phải kiếm lấy điều đó. Chỉ rất ít người mới
được cứu sau cái chết, không phải tất cả đâu."
Đây là một lí thuyết rất kì lạ, chưa bao giờ được nêu ra trước đây,
chưa bao giờ trong toàn thể lịch sử nhân loại. Đã từng có những
người nói, "Không có linh hồn." Chúng ta biết họ; họ là người vô
thần. Họ bao giờ cũng có đó. Có những người nói, "Có linh hồn, và
nó không thể bị phá huỷ. Ngay cả cái chết cũng không thể phá huỷ
được nó." Chúng ta đã nghe nói về họ; họ bao giờ cũng có đấy.
Nhưng Gurdjieff đang nói điều gì đó tuyệt đối mới, cái gì đó chưa
bao giờ được nói trước đây. Ông ấy đang nói, "Linh hồn là có thể
đấy; nó không phải là thực tại đâu. Nó đơn giản là có thể thôi. Bạn
có thể đạt tới nó, bạn có thể không đạt tới nó - bạn có thể bỏ lỡ nó.
Có nhiều khả năng là bạn sẽ bỏ lỡ nó, bởi vì cách bạn đang sống,
bạn không kiếm nó." Gurdjieff nói, "Con người giống như hạt mầm.
Không nhất thiết là hạt mầm sẽ trở thành cây. Không nhất thiết đâu -
hạt mầm có thể không tìm thấy mảnh đất đúng. Cho dù có tìm thấy
mảnh đất đúng, vẫn có thể không có mưa. Hay cho dù có mưa, con
vật có thể tới và phá cây. Có cả nghìn lẻ một khó khăn. Hạt mầm
không nhất thiết sẽ thành cây đâu. Nếu cả nghìn lẻ một việc bảo vệ
