146
Phương pháp
Kỷ luật tích cực
3. Chân thành
Bạn sẽ cảm thấy thế nào có nếu có người khen ngợi, động viên nhưng bạn cảm thấy người này không
thật lòng, không thực sự có ý đó? (còn quen gọi là “khen đểu”).
Trong khen ngợi và khích lệ, chính tình cảm và sự yêu thương, chân thành của bạn mới là quan trọng
nhất. Điều này làm trẻ cảm thấy mình được tôn trọng, công việc và những cố gắng, nỗ lực của chính
trẻ được đánh giá đúng mực. Ai cũng muốn được yêu quý, được công nhận. Ánh mắt, lời nói thể hiện
sự tôn trọng, chân thành là những dấu hiệu vô giá của sự thành thật, một điều dễ dàng nhận thấy đối
với con người ở mọi lứa tuổi.
Một bé gái 3 tuổi vừa vẽ xong bức tranh sẽ rất vui mừng, phấn khởi nếu có ai đó nhìn một cách âu yếm,
mỉm cười và nói “Ô, nhìn xem cháu đã dùng màu gì nào - đỏ này, xanh này, tím này! Và có cả những
vòng tròn và đường thẳng nữa này!”. Sự mô tả cụ thể ấy có vẻ như chẳng có gì là khen ngợi hay khích
lệ cả, nhưng nó tác động như một tác nhân củng cố tích cực vì trẻ cảm thấy mình được đánh giá cao
cùng với tình cảm của bạn mà trẻ đã nhận được.
4. Luôn để lại cảm xúc tích cực
Đôi khi ta cố gắng khen hoặc khích lệ nhưng lại kết thúc bằng một câu làm người được khen thấy khó
chịu. Ví dụ, một người chồng sẽ cảm thấy thế nào khi vợ nói “Hôm nay anh nấu cơm thật ngon. Anh mà
nấu thế thường xuyên hơn thì tốt biết bao”?. Hoặc khi giáo viên nói “Hôm nay em làm bài tốt. Khá lắm!
Giá như hôm nào em cũng làm thế có phải hay hơn không?”, học sinh được khen sẽ thấy thế nào? Lời
nhận xét ban đầu rất tốt, nhưng khi nó chuyển sang giọng chỉ trích, hoặc nó nhắc lại hành vi tiêu cực
trong quá khứ, thì những cảm xúc tích cực sẽ mất đi nhanh chóng.
5. Ngay lập tức
Một hành vi tích cực mới xuất hiện cần nhận được phản hồi
tức thì. Một số trẻ không chịu làm bài khi không có ai
đó ngồi bên cạnh. Do vậy các em học yếu dần. Hãy
hình thành một kiểu hành vi mới bằng cách cùng
giúp các em phấn đấu. Ví dụ: “Con biết cách làm
rồi đấy. Tốt lắm, khi làm xong 3 bài này thì đưa cho
mẹ xem nhé!.” Khi trẻ hoàn thành bài, hãy chấm
điểm luôn và khen ngợi nếu trẻ làm đúng. Khi bạn
tiếp tục củng cố, hãy tăng số bài tập mà trẻ phải
làm trước khi bạn quay trở lại. Trong một thời gian
ngắn, trẻ sẽ làm bài một cách độc lập hơn và học
khá hơn.
Việc khích lệ thường xuyên rất cần để thiết lập một
hành vi mới, nhưng đến khi hành vi này trở thành
thói quen thì có thể giảm dần sự khích lệ.
