Điều con cái cần nhất ở cha mẹ chính là tình yêu thương - cha mẹ yêu
thương nhau và yêu thương con cái.
vi sai lệch của trẻ.
Tuy nhiên, chất lượng giáo dục con phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng tư
tưởng và đạo đức của bản thân cha mẹ cao hay thấp, làm gương về mọi mặt
cho con nhiều hay ít, chịu khó học hỏi kinh nghiệm giáo dục gia đình, trau dồi
kiến thức khoa học, giáo dục một cách thường xuyên hay bỏ mặc vì nếp nghĩ
lạc hậu “cha mẹ sinh con, trời sinh tính”. Như vậy, khi cha mẹ thiếu gương
mẫu thì dù lúc nào cũng kề cận bên con nhưng cũng không thể tác động tích
cực đối với con, nếu không nói là tiêu cực.
Nghề nghiệp chính và phụ của cha mẹ còn ảnh hưởng đến đức tính lao
động cần cù, chăm chỉ, sáng tạo hay lười biếng của con cái. Trong gia đình
nông dân có nghề phụ, các em sẽ học được tính chăm chỉ, cần cù lao động, sự
khéo léo, sáng tạo trong công việc khi quan sát việc làm của cha mẹ hàng
ngày. Còn trong gia đình buôn bán hay làm dịch vụ thêm thì hoặc là các em
học hỏi sự nhanh nhẹn, quán xuyến, hoặc là bắt chước lối buôn gian bán lận,
nảy sinh tâm lý ăn tiêu, hưởng thụ.
Quan hệ tình cảm của cha và mẹ
Quan hệ của cha và mẹ ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo dục con cái. Cha
mẹ hòa thuận, đầm ấm thì con ngoan, sống có tình cảm… Các em được sự
dạy dỗ chu đáo của cả cha lẫn mẹ. Trong những gia đình cha mẹ ly hôn, ly
thân, bất hòa, cả tâm lý và nhân cách của trẻ sẽ bị ảnh hưởng rất xấu sau này.
Các em sẽ trở nên mặc cảm, nhút nhát, bi quan, luôn hoảng sợ, lo lắng, hoặc
mất niềm tin… Trẻ sẽ mất đi chỗ dựa vững chắc về tinh thần ở cả cha lẫn mẹ.
Các cha mẹ hay mâu thuẫn cũng khó thống nhất được cách dạy con, nảy
sinh vấn đề “Ông nói gà, bà nói vịt”, và trẻ là người phải chịu hậu quả. Trẻ sẽ
nghe theo ai mà chúng sợ, hoặc tự ý làm theo ý thích riêng. Hầu hết các bậc
cha mẹ đều chưa nhận thức hết tác hại của việc cãi vã, nói xấu, chỉ trích hay sỉ
nhục nhau trước mặt con. Cha mẹ không hạnh phúc là nỗi bất hạnh của con
cái, là vết thương lòng khó hàn gắn được trong trái tim trẻ thơ. Điều đó làm
thay đổi tính cách của trẻ, và là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới
hiện trạng trẻ em lang thang, trẻ em phạm tội ngày càng nhiều.
Điều kiện sinh hoạt của gia đình
Điều kiện sinh hoạt của gia đình cũng có ảnh hưởng đến việc dạy dỗ trẻ. Ở
nông thôn, tuy điều kiện vật chất không bằng nơi thành thị, nhưng không gian
thoáng đãng, có sông nước vườn cây… nên trẻ có sân chơi rộng rãi, thoải mái
hơn. Gia đình nào có các tiện nghi như tivi, đài… sẽ giúp trẻ có điều kiện tiếp
cận thông tin mới, học hỏi nhiều điều bổ ích và còn giúp cho cha mẹ có điều
kiện bổ sung kiến thức để dạy con.
Ảnh hưởng của các thành viên khác trong gia đình
Các thành viên khác trong gia đình có sự hỗ trợ rất lớn, tạo thành sức
mạnh giáo dục tổng hợp trong việc giáo dục trẻ. Cha mẹ cùng ông bà, anh chị
em, họ hàng… nếu biết liên kết với nhau về mục tiêu và nội dung phương
50
