Nhược điểm chính của những toa chở gia súc là thiếu nhà vệ sinh. Chúng
tôi đặc biệt lo lắng về điều này, bởi những dạ dày loạn dưỡng đang khó
chịu, mà đoàn tàu thì hiếm khi dừng lại. Đầu tiên, các học sinh chỉ đơn giản
là gắng chịu cơn đau bụng, chỉ trút dạ trong những chặng dừng ngắn, trên
đường ray ngay gần đoàn tàu. Nhưng tình thế ngày càng tệ hơn. Đoàn tàu
chúng tôi càng lúc càng ít dừng lại, bệnh ỉa chảy ra máu lấy đi sinh mạng
của ngày càng nhiều học sinh Spets. Cuối cùng, không thể chờ tàu dừng
nữa, các học sinh cứ mở cửa toa và tháo dạ trong khi tàu đang chạy hết tốc
lực.
Mặc cho tình hình khó khăn, chúng tôi vẫn không mất đi tính hài hước.
Trong một cuộc tháo dạ như vậy, Spets Petrov đột nhiên chui tuột vào trong
toa và hét lớn: “Các cậu, tớ nghĩ là mông tớ đã quất đổ một cái cột điện
thoại!” Khi nhìn ra ngoài cửa, chúng tôi thấy một nữ công nhân đường sắt
đang cầm chiếc cờ hiệu nhỏ trong tay. Cô ta đã dùng cái cán cờ ấy quất vào
sau mông trần của cậu Petrov.
Những người yếu nhất cố gắng ở gần lò sưởi. Nhưng từ đấy họ chỉ có thể
rời toa tàu khi đã chết hay trong tình trạng sắp chết. Tôi vẫn nhớ tư thế của
những thiếu niên đã chết cạnh lò sưởi: cánh tay giang ra và ngón tay xòe
rộng, tư thế tốt nhất để nhận lấy hơi ấm. Nhưng người ta phải vận động để
có thể sống sót: tước củi cho lò sưởi, đi lại mỗi khi tàu dừng, chuyển xác
chết ra khỏi toa tàu. Điều cốt yếu là gì? Đừng có ăn quá nhiều!
Trong những chặng dừng, những nhân viên nhà ga luôn nói với chúng tôi:
“Có ai bị bệnh ở đây không?” Câu trả lời luôn luôn là lạc quan. Và vẫn có
rất nhiều xác chết được đưa ra khỏi tàu. Các công nhân nhà ga sẽ chuyển
xác chết và những học sinh không thể di chuyển được ra khỏi tàu. Hầu hết
