Có lần tại Starưi Sambor, tôi tới một lò rèn nhỏ đặt làm cây thông
nòng cho khẩu súng ngắn của mình và tình cờ gặp các em gái của ông chủ,
người Do Thái. Họ đã tốt nghiệp một trường học Ba Lan tại Nôvưi Sambor
và rất thích Liên Bang Xô viết. Họ mơ được tới đó để học đại học, “ở nơi
mà – họ nói – việc học là miễn phí.” Khi tôi còn ở Starưi Sambor, tôi
thường tới thăm hai chị em và dạy họ tiếng Nga, thứ tiếng mà theo họ là
đơn giản và dễ hiểu. Nhưng có một lần, để chứng tỏ điều đó không đúng sự
thật, tôi đọc phần đầu vở “Evgênhi Ônêgin” cho họ nghe, và tất nhiên là họ
chẳng hiểu gì cả. Những cô gái đáng thương ấy sau này chắc bị giết hại cả.
Năm 1941, khi Tây Ukraina bị bọn Đức chiếm đóng, chúng giết tất cả
những người Do Thái tại đó.
Đôi khi tôi phải tới Nôvưi Sambor vì mục đích công việc. Đó là một
thị trấn Ba Lan thanh nhã, có một nhà hàng và các cửa hiệu đẹp. Có lần tôi
bước vào một cửa hiệu quần áo đàn ông và yêu cầu họ cho xem vài kiểu cà
vạt. Người chủ hiệu, nháy mắt với người phụ nữ Ba Lan đứng sau tôi như
thể muốn nói “cái tay man rợ mặc áo choàng xám này thì hiểu gì về cà vạt
nhỉ”, đưa cho tôi cái hộp bên trong có món gì đó thật thô kệch và rẻ tiền.
Tôi gạt cái hộp sang bên và yêu cầu cô ta đưa cho tôi thứ gì khác khá hơn.
Gương mặt người chủ hiệu lộ vẻ ngạc nhiên khi tên man rợ đó chọn ra một
tá cà vạt đẹp và tao nhã nhất. Sau này, cửa hiệu của ông ta đã tiếp tục phục
vụ tôi trong một thời gian dài.
