Xem ra trong hai thập niên vừa qua người Mỹ đã đầu tư quá ít và người Nhật
lại đầu tư quá nhiều - Tỷ lệ sinh lợi của họ trên vốn cổ phần đã rớt xuống thấp
hơn 4% trước khi có tình trạng suy sụp. Người châu Âu đầu tư ít hơn người Nhật
nhưng lại nhiều hơn người Mỹ và họ là người kiếm nhiều tiền hơn người Nhật
nhưng lại kiếm tiền ít hơn người Mỹ, có lẽ họ là người đến gần nhất mức trung
bình vàng (golden mean). Không khó khăn lắm để kết luận rằng người Mỹ tiết
kiệm và đầu tư quá ít.
Một số vấn đề nằm trong thần học của tư bản chủ nghĩa cho rằng hành vi đầu
tư chỉ được thực hiện nếu như mức tiêu thụ cao hơn nhận được trong tương lai sẽ
có giá trị cao hơn là mức tiêu thụ mà người ta phải hy sinh trong hiện tại. Đầu tư
đòi hỏi sự thỏa mãn được dời lại và sự tiêu dùng bị trì hoãn. Nhưng các tính toán
về đầu tư của tư bản chủ nghĩa sẽ gặp khó khăn trong một xã hội kỳ vọng vào
tăng trưởng và đa số người tiêu dùng biết rằng họ sẽ giàu hơn trong tương lai. Tại
sao người ta muốn giảm tiêu dùng hôm nay khi họ tương đối nghèo để tăng tiêu
dùng vào ngày mai khi họ sẽ tương đối giàu có? Với bất kỳ một ước muốn thông
thường nào của con người, họ sẽ không muốn hy sinh trong hiện tại.
Theo tư bản chủ nghĩa, người ta sẽ tiêu thâm vào tiết kiệm ở cuối đời, để cân
bằng mức chi tiêu với các khoản thu nhập trong đời họ. Người trẻ thấy có lý để
tiết kiệm còn người già có lý để tiêu thâm vào tiết kiệm. Nhưng khi xã hội có
nhiều người già hơn người trẻ, thì làm thế nào để tạo ra các khoản tiết kiệm ròng
mà bất cứ một xã hội nào cũng cần có? Về lý thuyết, không có câu trả lời. Về mặt
lý thuyết, khi sự kết hợp chuyển về phía các cá nhân có quyền tự do quyết định
không tiết kiệm, sự tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại. Nhưng điều này không phải
là kết quả có thể chấp nhận được đối với bất kỳ một xã hội nào nếu muốn tồn tại.
Khi nói đến các hoạt động đầu tư, tư bản chủ nghĩa mang tính định hướng cao
và rất hạn chế. Chỉ những hoạt động đầu tư nào đáp ứng được điều kiện tạo ra
một hiện giá thuần (+) dương mới nên thực hiện, còn tất cả các hoạt động đầu tư
nào tạo ra hiện giá thuần (-) âm sẽ không được tiếp tục thực hiện. Các thị trường
tự do tồn tại để chấp hành các mệnh lệnh của lý thuyết kinh tế.
Tuy nhiên khi đề cập đến các hoạt động tiêu dùng cá nhân thì chủ nghĩa tư bản
xoay ngược 180 độ và trở nên hoàn toàn không mang tính định hướng - mở ra
cho bất kỳ và tất cả kiểu cách chi tiêu. Các cá nhân có quyền tiêu tiền của họ cho
bất cứ thứ gì. Không một cá nhân nào có thể gán cho bất kỳ cách chi tiêu của cá
