Tương truyền tại MIT, người ta tin rằng kết nối ngẫu nhiên giữa những
nguyên tắc khác nhau tập hợp trong một tòa nhà lớn có thể tái cấu trúc sẽ
mang lại cơ hội cũng như tinh thần sáng tạo để nhanh chóng tạo ra những
thành quả đột phá, đổi mới với các chủ đề đa dạng như ngữ pháp của
Chomsky, ra-đa điều hướng của Loran và trò chơi điện tử. Tất cả chúng đều
được sáng tạo trong vài thập niên phát triển thời hậu chiến tranh. Cuối
cùng, khi tòa nhà bị phá hủy để nhường chỗ cho Trung tâm Stata do Frank
Gehry thiết kế trị giá 300 triệu đô-la (tôi thường dành thời gian ở đây), mất
mát ấy thật đáng tiếc. Để tưởng nhớ “cung điện bằng gỗ dán”, thiết kế nội
thất của Trung tâm Stata gồm toàn các ván gỗ chưa được gia công hoàn
chỉnh và những mảng bê-tông còn đang xây dang dở.
Trong khi Tòa nhà số 20 được xây dựng gấp rút, người ta cũng theo đuổi
tính sáng tạo bất ngờ này theo cách có hệ thống hơn ở một nơi khác cách
đó hơn 300km về phía Tây Nam đồi Murray, New Jersey. Chính tại đây,
Mervin Kelly, Giám đốc Bell Labs, đã chỉ đạo xây dựng một ngôi nhà mới
làm phòng thí nghiệm nhằm khuyến khích sự tương tác khi bố trí nhiều nhà
khoa học và kỹ sư ngồi chung một khu làm việc. Kelly đã bác bỏ hướng
tiếp cận theo phong cách đại học tiêu chuẩn thể hiện qua việc bố trí các
phòng ban khác nhau trong các tòa nhà khác nhau. Ông cho gộp chung các
không gian thành một cấu trúc liền kề với những hành lang nối dài – một số
hành lang dài đến nỗi khi đứng ở đầu này, bạn sẽ không nhìn thấy điểm
cuối của đầu kia. Thư ký của Bell Labs, Jon Gertner, đã nhận xét về thiết kế
này như sau: “Nếu đi hết chiều dài của hội trường, chắc chắn bạn sẽ gặp rất
nhiều người quen, nhiều vấn đề, nhiều trò vui và ý tưởng, mọi thứ hầu như
đều khả thi. Một nhà vật lý trên đường tới nhà ăn ăn trưa chẳng khác nào
một thỏi nam châm lăn qua đống sắt vụn vậy.”
Chiến lược này, kết hợp với quá trình tuyển dụng mạnh mẽ những bộ óc ưu
việt hàng đầu thế giới của Kelly đã tạo ra sự đổi mới tập trung nhất trong
lịch sử nền văn minh hiện đại. Nhiều thập kỷ sau Thế chiến II, cùng với các
thành tựu khác, phòng thí nghiệm đã tạo ra: pin năng lượng mặt trời đầu
