Đó chỉ là vậy, chỉ cần nhìn nó! Khi sự ngu mờ (si) khởi sinh, nó là gì vậy?
Nó chỉ là nó, chỉ cần nhìn nó! Khi thèm muốn (tham) khởi sinh, nó là gì vậy?
Nhìn vào nó!
Chúng ta chỉ cần nhìn xem và nhận ra nó là gì; là tham, là sân, hay là si. Nếu
ta không nhận ra và hiểu biết một cách rõ ràng những trạng thái tâm đó, thì tâm
sẽ thay đổi từ cái tâm con người qua những tâm thức của cảnh giới khác. Tất cả
mọi điều kiện đều ở trong trạng thái đang trở-thành (nghiệp hữu, sinh thành). (Ví
dụ, tâm sân giận là điều kiện đang trở-thành trạng thái địa ngục của tâm. Tâm
tham ăn, ích kỷ là điều kiện sinh-thành quỷ đói). Sự trở-thành tạo ra sự sinh hay
sự hiện hữu được quyết định bởi chính những điều kiện (duyên) hiện tại. Do vậy,
chúng ta trở thành (sinh thành) và có mặt (hiện hữu) theo như cách mà các tâm
của chúng ta tạo ra chúng ta. Nói cách khác, các trạng thái tâm khác nhau của
chúng ta là những điều kiện tạo ra sự sinh hay sự hiện hữu của chúng ta.
(Mọi chuyện đều ở chỗ trạng thái của tâm. Ví dụ, nếu sân giận khởi sinh, ta
không nhìn xem và không biết nó, ta chạy theo trạng thái đó và dính vào đó, và
tâm trạng đó đưa ta vào cảnh giới địa ngục. Ngay trong giây khắc sân giận, ta trở
thành và sinh thành vào địa ngục. Nhưng nếu ta nhìn thấy nó là sân và buông bỏ
nó, ta không bị trôi theo và không bị sinh vào địa ngục).
(Thực ra, những cảnh giới này cũng chính là những trạng thái của tâm mà chúng ta trải nghiệm liên tục trong sự sống này của mình). Thiền sư Ajahn Chah luôn nhấn mạnh rằng chúng ta cần phải
luôn nhìn thấy những trạng thái tâm ngay trong hiện tại. Sinh tử và tái sinh thực sự xảy ra trong từng giây phút hiện tại. Nó xảy ra tùy theo trạng thái tâm của ta ngay trong hiện tại. Chẳng hạn, ta bị
tái sinh vào cảnh giới địa ngục khi tâm ta đang giận dữ ngay bây giờ và tại đây].
