còn ta ta nói theo cách khác. Họ đang đi dần xuống lối mòn, còn ta ta đang leo
dốc lên theo lối khác. Bây giờ, các thầy không còn giống hệt với mọi người, các
thầy giờ khác biệt với họ. Cách trải nghiệm mọi thứ như vậy sẽ không bị phai
nhạt hay yếu dần đi. Nó luôn luôn duy trì và kéo dài. Khi đã tu được đến cách trải
nghiệm đó thì cách trải nghiệm đó sẽ còn mãi. Hãy cố tu tập thử, cố tu tập như
vậy. Nếu đúng như những gì tôi đã miêu tả nảy giờ, thì các thầy không còn cần
phải đi tìm ở đâu xa xôi nữa. Chỉ cần nhìn ngay vào trong trái tim này. Tâm lúc
này rất dũng mãnh, bản lĩnh và không thể lay chuyển được. Đó là năng lực của
tâm, đó là nguồn sức mạnh và năng lượng. Tâm có sức mạnh tiềm tàng của nó.
Đó chính là năng lực và nguồn lực của định (samādhi).
Cho đến lúc này, đó cũng chỉ mới là năng lực và sự tinh lọc của cái tâm có
được nhờ trạng thái định sâu (samādhi). Mức độ định tâm này là mức định thâm
sâu tột cùng nhất. Tâm đã đạt đến đỉnh cao của sự định (samādhi); đó không phải
chỉ là loại định nhất thời. Cho đến lúc này, nếu người tu bật chuyển qua thiền
quán minh sát (vipassanā), thì sự quán sát sẽ không bị gián đoạn, đứt quãng, và
đầy trí tuệ minh sát. Hoặc người tu có thể tập trung hết năng lượng và dùng nó
theo những cách khác nhau; (tùy theo mục đích tu tập của người tu). Ví dụ, sau
khi đạt định thâm sâu như vậy, người tu có thể phát triển những năng lực thần
thông, biểu diễn những màn kỳ diệu, hoặc có thể dùng những năng lực siêu
thường đó làm những việc mình muốn. Những thầy tu và ẩn sĩ thời xưa đã dùng
năng lực định để làm nước thần, làm những vòng bùa chú hộ mệnh, làm mê hoặc
người khác. Khi đạt đến giai đoạn định sâu này thì có thể làm được những thứ đó,
và có thể mang lại một số ích lợi cho người làm; Nhưng, đó chỉ giống như lợi ích
của cồn rượu mà thôi. Uống nó chưa biết có giải sầu được chút nào hay không,
nhưng uống vô ta sẽ say xỉn và khổ đau thôi.
Mức độ định ngay chỗ này là điểm nên dừng. Phật đã đạt đến mức định này
và Phật đã dừng lại ở đây. Dừng lại ở mức độ định sâu (samādhi) này và dùng nó
làm nền tảng để thiền quán và minh sát (vipassanā). Tuy nhiên, không nhất thiết
phải đạt được mức độ định thâm sâu như vậy thì ta mới có khả năng quán sát
những thực trạng xung quanh ta; do vậy ta cứ đều đặn quán sát cái tiến trình nhân
quả (không cần chờ cho đến khi đạt định rất thâm sâu tuyệt đỉnh). Để làm được
điều này, chúng ta tập trung vào sự bình an và sự sáng rõ của cái tâm để phân tích
những hình sắc, âm thanh, mùi hương, mùi vị, những cảm nhận của thân, những
