cả với sự-biết và sự tỉnh-giác. Nếu không có sự biết và sự tỉnh giác thì sự buông
bỏ đó cũng chẳng khác sự bỏ ngơ của con trâu con bò. (Sự buông bỏ bằng sự thấy
biết và tỉnh giác là sự buông bỏ của người tỉnh thức. Đó là sự buông bỏ nhờ hiểu
biết và trí tuệ). Nếu không đưa hết tâm và trái tim vào sự buông bỏ, thì sự buông
bổ đó là chưa phải. Ta buông bỏ bởi ta hiểu biết rõ sự thật do quy ước. Sự buông
bỏ này là sự không-còn-dính-chấp, sự không còn ràng buộc. Phật đã nói trước
rằng, lúc mới tu tập, chúng ta tu học rất siêng năng, phát triển nhiều điều thiện
lành, và rồi chúng ta bị dính chấp ràng buộc với nhiều thứ. Chúng ta dính chấp
vào Phật (tôn thờ, dựa hết vào Phật). Dính chấp vào Giáo Pháp (bám theo kinh
điển, dựa vào sự hiểu biết, lý luận từ kinh điển). Dính chấp vào Tăng đoàn (dựa
vào các sư thầy, tôn sùng các sư thầy, bắt chước làm theo cách đi cách đứng cách
nói của sư thầy). Đó là những dính chấp và ràng buộc quá chắc chắn và sâu nặng.
Đó là điều Phật đã biết và nói trước cho chúng ta. Dính chấp với tất cả lòng thành
và sự kiên định, và dính chặt đến mức như vậy là khó khăn cho việc tự thân tu
tập.
(Có người trong thời gian tu học và ngưỡng mộ vị sư thầy nào đó, khi vị sư
thầy đó làm gì sai hay nói gì sai, người đó cũng thấy đúng. Ngày đêm người đó
cứ nói, làm, đi, đứng... sao cho giống hệt thầy. Ai nói về sư thầy khác thì người
đó liền bỏ đi, giống như chỉ có vị thầy của mình là số một, là như người được
Phật bổ xứ vậy. Và còn rất rất nhiều sự dính chặt như vậy. Họ dính chặt vào thầy,
vào chùa, vào Phật đến nỗi họ quên mất mình. Họ quên luôn cả lời Phật dạy rằng
tu là tu sửa chính mình, tu là tự tu tập cái tâm của mình đâu phải tu như vị sư
thầy, tu vì cái chùa, hay tu cho Phật).
Trong phần suy tìm của tôi, tôi đã cố thực tập gần như hết mọi cách quán
xét. Tôi hy sinh đời mình cho Giáo Pháp, bởi tôi có lòng tin chắc về hiện thực kết
quả giác ngộ và có lòng tin vào con đường Đạo dẫn đến đó, dù lâu hay mau, tôi
vẫn tin tiến trình ‘có tu tập thì có kết quả’. Những điều đó là có thực, có sự giác
ngộ và có con đường dẫn đến đó theo lý nhân quả, như Đức Phật đã nói. Nhưng
để đi đến giác ngộ chúng ta cần phải tu tập, cần phải tu tập đúng đắn. Phải thúc
đẩy bản thân mình tu hết sức mình, tu hết giới hạn khả năng của mình. Phải cần
có sự can đảm để tu tập, để suy xét, và để thay đổi một cách căn bản thiết thực.
Phải có lòng cản đảm để thực sự thực hiện những việc tu tập cần chí can đảm. Và
làm theo cách nào? Đó là huấn luyện cái tâm này. Những ý nghĩ trong cái đầu
