rằng việc Hoa Kỳ từ bỏ chính sách thương mại tự do và ủng hộ đạo luật
thuế quan Smoot-Hawley ngay vào giai đoạn đầu của cuộc Đại Khủng
hoảng (1930) là “hành động chống thương mại hết sức dại dột có thể thấy
được và gây ấn tượng sâu sắc nhất”
– đó là lời của ông Bhagwati, một
nhà kinh tế học ủng hộ thương mại tự do nổi tiếng. Một ví dụ khác về niềm
tin cho rằng các quốc gia đã phát triển đạt được vị thế kinh tế của mình
bằng các chính sách và thiết chế “tốt” và lời tuyên bố thường xuyên được
nhắc đi nhắc lại đó là, nếu không có quyền sở hữu bằng sáng chế hay các
quyền sở hữu trí tuệ cá nhân khác thì những quốc gia này sẽ không thể tạo
ra được các ngành công nghệ khiến cho họ trở nên thịnh vượng. Trung tâm
Luật Quốc gia về Thương mại Tự do Liên Mỹ đặt tại Hoa Kỳ quả quyết
rằng “tài liệu lịch sử ở các nước đã công nghiệp hóa, tức là những nước đã
bắt đầu như nước đang phát triển, chứng minh rằng bảo vệ quyền sở hữu trí
tuệ là một trong những công cụ mạnh nhất để phát triển kinh tế, tăng trưởng
xuất khẩu và phổ biến công nghệ mới cũng như văn hóa nghệ thuật.”
Và
còn nhiều luận điểm khác nữa.
Nhưng, có đúng là những chính sách và thiết chế được khuyến nghị cho
các quốc gia đang phát triển là những những chính sách đã được các quốc
gia phát triển sử dụng khi còn là những nước đang phát triển hay không?
Chỉ nhìn bên ngoài, dường như đã có một vài bằng chứng lịch sử cho rằng
không phải như vậy. Một vài độc giả có thể biết rằng nước Pháp trong thế
kỷ XIX – trái ngược với bản chất của nó trong thế kỷ XVIII hay thế kỷ XX
– là nước rất bảo thủ và là quốc gia theo chủ trương không can thiệp (non-
interventionists) vào thị trường. Chúng ta cũng có thể đã biết về những mức
thuế quan cao ở Hoa Kỳ, ít nhất là sau cuộc Nội chiến. Chắc hẳn, một số
người đã từng nghe rằng mãi đến năm 1913 Ngân hàng Trung ương Mỹ,
tức là Hội đồng dự trữ liên bang (FRB), mới được thành lập. Thậm chí một
vài người trong chúng ta có thể biết rằng Thụy Sỹ đã trở thành một trong
những quốc gia dẫn đầu về công nghệ trên thế giới vào thế kỷ XIX dù
không có luật sáng chế.
