B. Bộ máy tư pháp
Trong diễn ngôn đương thời về “quản trị tốt”, người ta thường nhấn mạnh
vào một bộ máy tư pháp độc lập về mặt chính trị, chỉ theo “chế độ pháp
quyền” mà thôi.
Nhưng chúng ta phải thận trọng trong việc vồ vập
những lời khoa trương về “bộ máy tư pháp độc lập” này.
Có thể khẳng định rằng một bộ máy tư pháp có mức độ độc lập quá cao
về mặt chính trị (ví dụ bộ máy tư pháp Đức hoặc Nhật) là không thực sự hấp
dẫn, vì thiếu trách nhiệm giải trình theo lối dân chủ. Đó là lí do vì sao một
số nước lại bầu chọn ra các viên chức tư pháp – thí dụ nhiều người biết nhất
là nước Mỹ hiện nay và nước Anh trong thế kỷ XIX.
Ở Anh, ranh giới
giữa cơ quan lập pháp và tư pháp còn bị lu mờ, vì có nhiều thẩm phán tối
cao cũng là thành viên của Thượng nghị viện; nhưng ít người sẽ cho rằng
đây là vấn đề lớn.
Như vậy, chúng ta phải hiểu rằng chất lượng của bộ máy tư pháp không
chỉ đơn giản theo nghĩa sự độc lập về chính trị, mà còn ở một số phương
diện như: trình độ chuyên môn của các quan chức tòa án, chất lượng xét xử
của họ (không đơn giản là từ quan điểm “chế độ pháp quyền” hạn hẹp, mà
còn từ quan điểm xã hội rộng hơn) và chi phí cho việc quản lí hệ thống này.
Ngay cả đến cuối thế kỷ XIX, thậm chí là sau đó nữa, bộ máy tư pháp ở
nhiều nước NDC – tương tự như bộ máy tư pháp ở các nước đang phát triển
hiện nay – chịu ảnh hưởng nặng nề về mặt chính trị và tham nhũng trong
quá trình bổ nhiệm (hoặc tuyển cử). Các cơ quan này thường chỉ gồm những
người xuất thân từ những tầng lớp xã hội hẹp, có đặc quyền đặc lợi, và
không được đào tạo nhiều – nếu có – về mặt luật pháp, kết quả là công lí
được thực thi một cách thiên vị và thiếu chuyên nghiệp.
Ở Anh, ngay cả Luật chống tham nhũng được ban hành vào năm 1853-
1854 và 1883 (xem bên trên) cũng không gây ảnh hưởng đối với việc bầu
chọn các nhân viên điều tra những vụ chết bất thường, những cuộc bầu chọn
này bị ảnh hưởng bởi tham nhũng và bị các đảng chính trị lèo lái một cách
nghiêm trọng. Mãi đến năm 1888, việc bầu các nhân viên điều tra cấp tỉnh
