Đó là một phương thức rất khôn ngoan và phổ biến, theo đó khi một
người đã lên đến đỉnh cao, anh ta sẽ rút thang, để những người khác không
thể leo lên theo (lên gác rút thang)
. Đây là bí mật của học thuyết toàn
cầu của Adam Smith, và của những khuynh hướng toàn cầu của một người
đương thời vĩ đại khác – William Pitt cũng như tất cả những người kế
nhiệm ông ta trong chính phủ Anh.
Bất kì quốc gia nào sử dụng thuế bảo hộ hay các rào cản đối với vận tải
hàng hải đều gia tăng được sức sản xuất và ngành hàng hải của họ đến một
mức độ phát triển mà không một quốc gia nào có thể cạnh tranh tự do với
nó, thì không gì khôn ngoan hơn là “rút thang” đi và rao giảng cho các
quốc gia khác về những lợi ích của tự do cạnh tranh và tuyên bố bằng giọng
ăn năn rằng, cho đến nay họ vẫn đang luẩn quẩn trong các hướng đi sai lầm
và đây là lần đầu tiên họ khám phá được sự thật.
Nói về Hoa Kỳ, List chỉ ra rằng các nhà lí thuyết kinh tế học lớn như
Adam Smith và Jean Baptiste trước đây đã có những đánh giá không chính
xác về quốc gia này. Chẳng hạn, họ nói rằng, Hoa Kỳ “giống như Ba Lan”
sẽ mãi mãi phụ thuộc vào nông nghiệp. Thực vậy, trong tác phẩm Của cải
của các quốc gia (Wealth of Nations), Adam Smith đã cảnh báo nghiêm
khắc người Mỹ trong nỗ lực nhằm thúc đẩy những ngành non trẻ rằng:
Nếu người Mỹ, dù kết hợp hay thực hiện bất kì hình thức cưỡng bách
nào nhằm ngăn cản việc nhập khẩu hàng hóa sản xuất ở châu Âu, và do vậy
tạo ra sự độc quyền cho những người trong nước có thể sản xuất những
hàng hóa tương tự, đưa khá nhiều vốn tư bản vào lĩnh vực này thì họ sẽ làm
chậm lại chứ không làm gia tăng giá trị sản xuất hàng năm và sẽ cản trở
chứ không thúc đẩy quốc gia tiến đến của cải và sự thịnh vượng thật sự.
Hai thế hệ sau, vào lúc List đang chấp bút tác phẩm của mình, nhiều
người châu Âu vẫn còn chia sẻ quan điểm của Smith. May là, List lập luận
rằng người Mỹ đã kiên quyết bác bỏ phân tích của Smith, họ đã dựa vào
“kinh nghiệm” và “nhận thức mang tính bản năng về điều cần thiết đối với
quốc gia”, tiếp tục bảo vệ những ngành non trẻ và đạt được thành công lớn
sau năm 1816
.
